Ηλίας Λεκκός (Tράπεζα Πειραιώς): Πώς θα μειωθεί ο πληθωρισμός

Η προοπτική σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής, που θεωρείται μονόδρομος, με συνολικές αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κοντά στο 1,50% -από το -0,50% στο 1,50%- με ορίζοντα το 2023, δεν θα μπορέσει να οδηγήσει σε μείωση του πληθωρισμού στα επίπεδα του 2%. 

Αυτό υπογραμμίζει στην Οικονομική Ανάλυση και Επενδυτική Στρατηγική ο Chief Economist της τράπεζας Πειραιώς Ηλίας Λεκκός, επισημαίνοντας ότι «αργά αλλά σταθερά – και με διαφορετικό χρονισμό – όλες οι βασικές οικονομίες του πλανήτη κινούνται προς την επιβράδυνση εάν όχι τη συρρίκνωση, μέσα σε ένα περιβάλλον συνεχώς εντεινόμενων πληθωριστικών πιέσεων». Το σχήμα αυτό που τελευταία φορά παρατηρήθηκε τη δεκαετία του 1970, έχει οδηγήσει αγορές και κεντρικές τράπεζες στο συμπέρασμα ότι η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής αποτελεί μονόδρομο, επισημαίνει ο κ. Λεκκός, και το ερώτημα που προβληματίζει είναι εάν όντως αυτός ο νομισματικός μονόδρομος μπορεί να μας οδηγήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα σε επιστροφή του πληθωρισμού στα επίπεδα του 2%. 

Όπως παρατηρεί, η αύξηση των επιτοκίων λειτουργεί κατά κανόνα, προς την κατεύθυνση της μείωσης του συνολικού επιπέδου των τιμών, ενώ στην παρούσα φάση ο πληθωρισμός της Ευρωζώνης σχετίζεται περισσότερο με τη λειτουργία του μηχανισμού των «σχετικών» τιμών. Πιο συγκεκριμένα, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός της Ευρωζώνης το Μάιο ανήλθε στα επίπεδα του 8,1%. Εάν όμως κοιτάζουμε τις υποκατηγορίες του δείκτη τιμών, ο πληθωρισμός σε είδη διατροφής ήταν 7,5%, της ενέργειας 39,2%, των μη-ενεργειακών μεταποιητικών αγαθών 4,2% και των υπηρεσιών 3,5%. Εάν συμφωνήσουμε όλοι ότι ο πληθωρισμός ενέργειας θα παραμείνει σε αυτά τα επίπεδα ανεξάρτητα από το ύψος των επιτοκίων της ΕΚΤ, τότε προκειμένου ο συνολικός να συγκλίνει στο 2%, οι τιμές των υπολοίπων αγαθών και υπηρεσιών όχι μόνο να υποχωρήσουν στο 2% αλλά να καταρρεύσουν σε έντονα αρνητικά επίπεδα έτσι ώστε να αντισταθμίσουν (σε όρους σχετικών τιμών) το +39,2% των τιμών ενέργειας. Αυτό, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, δεν πρόκειται να επιτευχθεί με αύξηση επιτοκίων της ΕΚΤ από το -0,50% στο 1,50%.

Εάν λοιπόν οι αυξήσεις επιτοκίων που σχεδιάζονται δεν πρόκειται να μειώσουν τον πληθωρισμό τότε τα ερωτήματα που γεννώνται είναι: 

α)τι μπορεί να ανακόψει την άνοδο του πληθωρισμού και 

β) γιατί εν τέλη να αυξηθούν τα επιτόκια; 

Κατά τη γνώμη μας οι δύο βασικοί παράγοντες που θα συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού είναι ο «χρόνος» και η «τύχη». Ο χρόνος υπό τη έννοια ότι σε 12 μήνες από σήμερα – εάν οι τιμές ενέργειας δεν έχουν αυξηθεί περισσότερο (με βάση την ανάλυση για τον παράγοντα «τύχη») – ο πληθωρισμός ενέργειας θα είναι μηδενικός άρα θα συμβάλλει στην αποκλιμάκωση του συνολικού πληθωρισμού. Με βάση τη στατιστική ορολογία αυτό αποτελεί το λεγόμενο «αποτέλεσμα βάσης σύγκρισης» (base effect).

Ο δεύτερος καθοριστικός παράγοντας είναι η «τύχη» υπό την έννοια ότι μια ευτυχής αποκλιμάκωση των γεωπολιτικών εντάσεων μπορεί να συμβάλλει όχι μόνο στη σταθεροποίηση των τιμών ενέργειας αλλά ακόμα και στην αντιστροφή τους. Η απάντηση του δεύτερου ερωτήματος δηλαδή του γιατί να αυξηθούν τα επιτόκια εάν ο χρόνος και η τύχη θα κάνουν όλη τη «δύσκολη» δουλειά, σχετίζεται με τον έλεγχο των πληθωριστικών προσδοκιών στην οικονομία. Τα επιτόκια θα αυξηθούν προκειμένου η ΕΚΤ να περάσει το μήνυμα ότι εξακολουθεί να διατηρεί τον έλεγχο των οικονομικών εξελίξεων με απώτερο σκοπό να ελεγχθούν οι πληθωριστικές προσδοκίες επιχειρήσεων και νοικοκυριών, να αποφευχθεί η μεταφορά πληθωριστικών πιέσεων στις υπόλοιπες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών και κυρίως να αποφευχθεί η εμπέδωση συνεχόμενων μισθολογικών αυξήσεων στην αγορά εργασίας.   

Δεδομένου δε ότι κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος για το επίπεδο επιτοκίων που χρειάζεται προκειμένου να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, ο κίνδυνος λάθους ελλοχεύει και προς τις δύο κατευθύνσεις. Πολύ μικρές αυξήσεις και οι δευτερογενείς πληθωριστικές επιπτώσεις θα ενισχυθούν, ανατροφοδοτώντας τον πληθωρισμό, διατηρώντας τον υψηλότερα από τα επιθυμητά επίπεδα. Μεγαλύτερες αυξήσεις επιτοκίων και η εύθραυστη οικονομία της Ευρωζώνης θα επιβραδυνθεί περαιτέρω, επαναφέροντας την ανάγκη για αρνητικά επιτόκια και ποσοτική χαλάρωση πολύ πιο γρήγορα από όσο η ΕΚΤ θα μπορούσε να φανταστεί.

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης:

BIS: Η απειλή του στασιμοπληθωρισμού απαιτεί δράση από τις κεντρικές τράπεζες

ΕΚΤ: Ετήσια σύνοδος στην Πορτογαλία στην σκιά μιας νέας ευρω-κρίσης;

Κρ. Γκεοργκίεβα (ΔΝΤ): Η καταπολέμηση του πληθωρισμού θα έχει «πόνο»

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News