Αντιφατικοί οι νέοι – Τι πιστεύουν για μνημόνια, εργασιακά και οικονομία

Σύνθετη, αλλά και αντιφατική είναι η στάση των νέων Ελλήνων απέναντι στα ζητήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία και η χώρα μας, σύμφωνα με έρευνα της διαΝΕΟσις.

Η μελέτη έγινε σε πολίτες από 17 έως 24 και 25 έως 39 ετών και βασίστηκε βασίστηκε στις έρευνες που διενεργήθηκαν σε δύο κύματα, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο του 2022 από την εταιρεία ερευνών Μarc για λογαριασμό της διαΝΕΟσις.

Όπως αναδεικνύεται, από τη μία πλευρά, εμφανίζονται (σε επίπεδο γενικού προσανατολισμού) ευρωπαϊστές, πολιτικά μετριοπαθείς, οικονομικά και κοινωνικά φιλελεύθεροι. Από την άλλη, επιζητούν την εργασιακή ασφάλεια, επιθυμούν αυστηρότερη αντιμετώπιση του μεταναστευτικού, είναι επιφυλακτικοί έναντι της επιστήμης και των εμβολίων, αποφεύγουν την ενεργό συμμετοχή στα κοινά και δυσπιστούν έναντι του πολιτικού συστήματος

Επίσης, ανησυχούν έντονα για τον πόλεμο επιρρίπτοντας μεγαλύτερη ευθύνη στη Ρωσία και υποστηρίζοντας ταυτόχρονα την επιτάχυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης στα ζητήματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής. 

Γενικότερα, φαίνεται πως οι επιπτώσεις των αλλεπάλληλων κρίσεων των τελευταίων 13 ετών – σε οικονομία, μετανάστευση, υγεία, εξωτερική πολιτική και τώρα πάλι οικονομία – έχουν επηρεάσει αρνητικά τις οικονομικές προσδοκίες εντείνοντας το έλλειμμα πολιτικής αντιπροσώπευσης των νεότερων.

«Ναι» σε Ευρώπη και ευρώ

Oι νέοι στη μεγάλη τους πλειονότητα υποστηρίζουν τoν ευρωπαϊκό προσανατολισμό της χώρας και κατ’ επέκταση τη διαδικασία ευρωπαϊκής ενοποίησης. Το 67,7% των πολιτών από 17 έως 24 και το 57% από 25 έως 39, αποτιμούν θετικά τη συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ.

Επίσης, περισσότεροι από τους μισούς εκτιμούν ότι η «Ε.Ε. αποτελεί πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σε αυτήν», έναντι της μειοψηφίας που πιστεύει ότι «έχει δομές και εκφράζει συμφέροντα που δεν εξυπηρετούν την Ελλάδα και η χώρα μας θα πρέπει να αποχωρήσει». 

Ακόμη, σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις τον Μάρτιο του 2022, ισχυρή είναι η υποστήριξη για την παραμονή στην Ευρωζώνη. Το 78,8% των νέων από 17 έως 24 και το 69,4% από 25 έως 39 εκτιμά ότι πρέπει η Ελλάδα να παραμείνει στο ευρώ. 

Ταυτόχρονα, όσοι νέοι υποστηρίζουν την παραμονή στο ευρώ απορρίπτοντας την επιστροφή στη δραχμή έχουν αυξηθεί σημαντικά συγκριτικά με την αντίστοιχη έρευνα του Ιανουαρίου 2018. Ειδικότερα, τόσο στην κατηγορία 17-24 όσο και σε εκείνη από 25 έως 39 έχει καταγραφεί ενίσχυση 16 και 17 μονάδων αντίστοιχα.

Αμφίσημη στάση για τα μνημόνια

Η στάση των νέων απέναντι στα μνημόνια είναι μάλλον αμφίσημη, σύμφωνα με την έρευνα της διαΝΕΟσις. 

Από τη μία πλευρά, η μεγάλη πλειονότητα επιδεικνύει ρεαλισμό. Το 65,4% των πολιτών ηλικίας 17-24 ετών και το 52,2% από 25 έως 39, εκτιμούν ότι τα μνημόνια που υπέγραψε η χώρα μας ήταν «αναγκαίο» κακό λόγω της δυσμενούς οικονομικής της κατάστασης. Επίσης, τo 78,6% και το 87,1% αντίστοιχα αναγνωρίζουν, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι πολίτες ανεξαρτήτως ηλικίας, ότι με τα μνημόνια υποχρεωθήκαμε να κάνουμε μεταρρυθμίσεις που δεν θα κάναμε ποτέ από μόνοι μας.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή, αξιολογούν αρνητικά την αποτελεσματικότητά τους. Ειδικότερα:

• Το 74,7% των νέων 17-24 και το 79,2% από 25 έως 39, εκτιμούν, σε ευθυγράμμιση με τους μεγαλύτερους, ότι τα μνημόνια δεν είχαν τελικά σημαντικά θετικά αποτελέσματα στην απόδοση της ελληνικής οικονομίας.
• Σχεδόν 8 στους 10 κρίνουν πως έκαναν τελικά περισσότερο κακό παρά καλό στην ανάπτυξη της χώρας.
• Όπως σχολιάζουν οι ερευνητές της διαΝΕΟσις, οι νέοι εμφανίζονται διχασμένοι αναφορικά με τη συμβολή τους στην αποτροπή της άτακτης χρεοκοπίας και του Grexit. Το 46,8% στην ομάδα από 17 έως 24 και το 51,3% στην ομάδα 25-39, διαφωνούν με την άποψη ότι βοήθησαν τη χώρα να αποφύγει την πτώχευση και την έξοδο από την ΕΕ, έναντι του 48,6% και του 46,9% αντίστοιχα που συμφωνεί. Αντίθετα, η πλειονότητα (άνω του 55%) στις μεγαλύτερες ηλικίες αναγνωρίζουν τη συμβολή των μνημονίων στην οικονομική επιβίωση της χώρας εντός ευρώ.  
• Διχασμένοι είναι επίσης αναφορικά με την ύπαρξη εναλλακτικής λύσης για την αντιμετώπιση της κρίσης. Από τη μία πλευρά, στην ομάδα 17-24 οι περισσότεροι (57,8%) διαφωνούν με την άποψη ότι μπορούσαμε μόνοι μας -χωρίς μνημόνια- και με τις δικές μας δυνάμεις να ξεπεράσουμε την κρίση της χώρας, έναντι του 42,3% που συμφωνεί. Από την άλλη, οι περισσότεροι μεταξύ 25 και 39 ετών (57%) πιστεύουν ότι μπορούσαμε μόνοι μας συντονιζόμενοι έτσι με την άποψη των μεγαλύτερων σε ηλικία.
• Με βάση τα παραπάνω πάντως, δεν αποτελεί έκπληξη ότι η πλειονότητα των πολιτών ανεξαρτήτως ηλικίας, άνω του 70%, συμμερίζεται την άποψη ότι τα μνημόνια ήταν εφεύρημα των Ευρωπαίων για να εκμεταλλευτούν τη χώρα μας.

Ανησυχία για την ελληνική οικονομία

Αναφορικά με τις οικονομικές αντιλήψεις των νέων, φαίνεται πως παρά τη βελτίωση της οικονομίας (συγκριτικά με την περασμένη δεκαετία), οι προσδοκίες δεν έχουν μεταβληθεί σημαντικά. 

Βάσει της έρευνας της διαΝΕΟσις για το 2022, περισσότεροι από τους μισούς, τόσο στην ομάδα 17-24 όσο και σε εκείνη των 25-39, εκτιμούν ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας αποτελεί τη «μεγαλύτερη απειλή για το μέλλον των Ελλήνων». Οι οικονομικές επιπτώσεις από τον κορωνοϊό σε συνδυασμό με τον υψηλό πληθωρισμό λόγω του πολέμου επηρεάζουν επίσης αρνητικά το οικονομικό περιβάλλον.

Η συντριπτική πλειονότητα προσδιορίζει ως σημαντικότερες προκλήσεις την ανεργία, την έλλειψη ευκαιριών, τις χαμηλές αποδοχές και το αβέβαιο επαγγελματικό και ασφαλιστικό μέλλον. Για τον λόγο αυτό άλλωστε περίπου 7 στους 10 δηλώνουν πως θα μετανάστευαν στο εξωτερικό εάν έβρισκαν δουλειά με καλύτερες αποδοχές και καλύτερες συνθήκες.

Οι νεότεροι προσδοκούν από την Πολιτεία να εστιάσει την προσοχή της στη βελτίωση των οικονομικών συνθηκών. Στο ερώτημα της διαΝΕΟσις, «τι θα θέλατε να κάνει το κράτος για εσάς;», αθροιστικά περισσότεροι από τους μισούς προτάσσουν τη δημιουργία οικονομικών κινήτρων, επαγγελματικών ευκαιριών και τη χορήγηση κοινωνικών παροχών παρά την ενίσχυση της αξιοκρατίας ή την αναμόρφωση της παιδείας. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ αυτών που εστιάζουν στην οικονομία, η πλειονότητα προτιμά περισσότερες και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας (35,7%) παρά τη χορήγηση πάσης φύσεως επιδομάτων (6,3%).

Στο πλαίσιο αυτό έχουν σημασία οι αντιλήψεις των νέων για τις πολιτικές που είναι αναγκαίες για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Η πλειονότητα, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους σε ηλικία, δείχνει να στρέφεται σε φιλελεύθερες κατευθύνσεις. Το 56,2% των πολιτών από 17 έως 24 και το 57,6% από 25 έως 39, πιστεύουν πως το κράτος επεμβαίνει υπερβολικά και δεν επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας να δημιουργήσει πλούτο και θέσεις εργασίας. Αντίθετα, η πλειοψηφία των πολιτών άνω των 55 ετών επιζητά περισσότερο κράτος εκτιμώντας πως δεν επεμβαίνει αρκετά και επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα να δρα ασύδοτος.

Ο φιλελεύθερος προσανατολισμός των νεότερων αποτυπώνεται και στο ζήτημα της φορολογίας. Πάνω από 6 στους 10 υποστηρίζουν ότι πρέπει να είναι χαμηλή έστω και αν υπάρχει λιγότερη κρατική μέριμνα. Ταυτόχρονα, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, συμμερίζονται την άποψη ότι η αποκλιμάκωση της φορολογίας και ο περιορισμός της γραφειοκρατίας αποτελούν τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την τόνωση της ανάπτυξης. Συναφώς, οι περισσότεροι (άνω του 70%) έχουν θετική άποψη για την έννοια της ανταγωνιστικότητας. 

Προτεραιότητα στην εργασιακή ασφάλεια

Ωστόσο, όταν καλούνται να τοποθετηθούν πιο συγκεκριμένα σε ζητήματα που αφορούν στις ατομικές επαγγελματικές τους επιδιώξεις, η προτίμησή τους σε φιλελεύθερες λύσεις είναι λιγότερο σαφής. 

Οι περισσότεροι δίνουν προτεραιότητα στην εργασιακή ασφάλεια. Το 50,7% όσων είναι από 17 έως 24 και το 50,3% από 25 έως 39 ετών δηλώνουν πως θα προτιμούσαν μια δουλειά που προσφέρει μέτριο μισθό, μικρές προοπτικές εξέλιξης αλλά σταθερότητα, έναντι του 47,9% και του 46,3% αντίστοιχα που θα προτιμούσαν μια δουλειά που προσφέρει μεγάλες αποδοχές και υψηλές προοπτικές εξέλιξης χωρίς όμως εργασιακή ασφάλεια, προτίμηση που είναι επίσης πλειοψηφική τόσο στους φοιτητές (52,8%) όσο και τους ανέργους (64,3%).

Ακόμη (αθροιστικά) οι περισσότεροι (άνω του 50%), αν είχαν δυνατότητα να επιλέξουν δουλειά, θα προτιμούσαν μια θέση μισθωτής απασχόλησης στον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα παρά να ασχοληθούν με τις επιχειρήσεις ή κάποιο ελεύθερο επάγγελμα. Ευθυγραμμίζονται έτσι με την επικρατούσα άποψη και στις μεγαλύτερες ηλικίες. 

Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι συγκριτικά με προηγούμενες έρευνες της διαΝΕΟσις, οι νέοι που θα προτιμούσαν μια θέση στο Δημόσιο έχουν αυξηθεί σημαντικά. Στην ομάδα από 17 έως 24 το σχετικό ποσοστό από 15,2% τον Δεκέμβριο του 2016 έφτασε στο 26,1% το 2019 και το 29,1% σήμερα. Αντιστοίχως, στην ομάδα 25-39, το ποσοστό από 21,4% τον Δεκέμβριο του 2016 έφτασε το 31,8% το 2019 και το 38,8% το 2022.

Για περισσότερα ευρήματα της έρευνας της διαΝΕΟσις για τις απόψεις των νέων για την πολιτική και την ιδεολογία, το μεταναστευτικό, την πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης:

Aπολιτίκ και ανενημέρωτη; Η Generation Z σπάει τα στερεότυπα

Έρευνα: Τι πιστεύουν οι Έλληνες για οικονομία και εργασία

Έρευνα: Ποια είναι η μεγαλύτερη απειλή για τη χώρα; Τι πιστεύουν οι Έλληνες

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News