Γιατί το κόστος της απεξάρτησης της Ευρώπης από ρωσικό φυσικό αέριο ολοένα και αυξάνεται

Η φιλοδοξία της Ευρώπης να «ανεξαρτητοποιηθεί» της από τις εισαγωγές ρωσικής ενέργειας δυσκολεύει ολοένα και περισσότερο, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατρέπει τον χάλυβα, τον χαλκό και το αλουμίνιο σε σπάνια και ακριβά υλικά. 

Η ταχύτητα με την οποία τα κράτη προσπαθούν να απαλλαχθούν από ρωσικά ορυκτά καύσιμα εντείνει τις προσπάθειες της ηπείρου να χρησιμοποιήσει περισσότερο υγροποιημένο φυσικό αέριο και περισσότερες εναλλακτικές μορφές ενέργειας μέχρι το 2030, σημειώνει το Bloomberg. Η Γερμανία δεσμεύεται να δημιουργήσει δύο LNG terminals, η Γαλλία επιθυμεί να συνεχίσει συζητήσεις με την Ισπανία σχετικά με αγωγούς που θα συνδέουν τις δύο χώρες, και η Μεγάλη Βρετανία αναζητά περισσότερες εναλλακτικές μορφές ενέργειας εντός των συνόρων της.

Ωστόσο, οι τιμές για τα απαραίτητα υλικά κινούνται προς τα πάνω. Οι τιμές του χάλυβα, του χαλκού και του αλουμινίου έφτασαν σε νέα ύψη τους περασμένους 12 μήνες, και ο Δείκτης Εμπορευμάτων του Bloomberg αυξήθηκε κατά 46% την ίδια περίοδο. Η εκτίναξη στις τιμές δυσκολεύει την προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης να τριπλασιάσει την αιολική και ηλιακή ενέργεια την οποία χρησιμοποιεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας – μια τεράστια επένδυση η οποία μπορεί και να απαιτούσε μέχρι και 52 τόνους χάλυβα. 

Ο Fred van Beers,  CEO της SIF Holding NV, η οποία φτιάχνει πλατφόρμες από ατσάλι για ανεμογεννήτριες, δηλώνει πως «ο πόλεμος φυσικά και έχει επιπτώσεις σε όλες τις εταιρείες, όπως και στην δικιά μας, οι οποίες είναι πολύ κοντά στην πραγματοποίηση σημαντικών και μεγάλων επενδύσεων». «Φέρνει τα πάνω κάτω στην αγορά μας», λέει. 

Πριν από την εισβολή, το ρωσικό φυσικό αέριο ήταν σχετικά φθηνό, εύκολο στην μεταφορά και άφθονο. Αυτοί οι παράγοντες, μαζί με την αναμενόμενη εγκαινίαση και χρήση του αγωγού Nord Stream 2 στην Γερμανία, κατάφεραν να πείσουν την Ευρώπη να μειώσει τη δική της παραγωγή και να αρχίσει να κλείνει εργοστάσια άνθρακα και πυρηνικής ενέργειας για να στραφεί με μεγαλύτερη άνεση σε πιο «πράσινες» μορφές ενέργειας. 

 Η ΕΕ εισήγαγε περίπου 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από την Ρωσία τον προηγούμενο χρόνο, σύμφωνα με την Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας (International Energy Agency). Έπειτα από το τέλος του πολέμου, η ΕΕ επιθυμεί να σταματήσει την εξάρτησή της κατά τα 2/3 φέτος. 

Σχεδόν 30 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα μπορούν να αντικατασταθούν από άλλες πηγές, όπως οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια και αλλαγές στην κατανάλωση, εκτιμά η IEA. Για την ΕΕ, η αύξηση του κόστος των υποδομών μπορεί να είναι έως και 20% σε σχέση με την περίοδο πριν από τον πόλεμο, δηλώνει ο Grant Sporre, αναλυτής του Bloomberg Intelligence. 

«Η κατασκευή κατάλληλων υποδομών θα είναι πιο ακριβή από ό,τι είχαν υπολογίσει οι κυβερνήσεις των διαφόρων χωρών», συνεχίζει ο Sporre. «Καθώς οι τιμές αυξάνονται, ενδέχεται να δούμε μερικά πρότζεκτ να καθυστερούν».

Ο σχεδιασμός της Ευρωπαϊκής Κομισιόν σχετικά με την μετάβαση σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας περιλαμβάνει την εγκατάσταση 290 και 250 γιγαβάτ αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Ο λογαριασμός μόνο για την ποσότητα ατσαλιού η οποία θα χρησιμοποιηθεί ανέρχεται στα 65 δισ. ευρώ, με τις τρέχουσες τιμές τις αγοράς. 

Η Ρωσία και η Ουκρανία είναι μεταξύ των πιο σημαντικών εξαγωγών αλουμινίου, το οποίο χρησιμοποιείται στην κατασκευή τουρμπινών και αγωγών φυσικού αερίου. Ενώ εναλλακτικοί προμηθευτές υπάρχουν, το κόστος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι 50% υψηλότερο από ότι συνήθως, σύμφωνα με την Rysted Energy AS.

Παράγοντας ο οποίος κάνει την κατάσταση πιο περίπλοκη είναι η απόφαση της Κίνας να σταματήσει την λειτουργία του εργοστασίου παραγωγής ατσαλιού στην περιοχή Τανγκσάν, ως πολιτική περιορισμού της εξάπλωσης της πανδημίας.

«Υπάρχον αυξημένα έξοδα κατά μήκος όλης της εφοδιαστικής αλυσίδας ατσαλιού σε όλη την Ευρώπη», δηλώνει ο James Ley, ανώτερος αντιπρόεδρος ενεργειακών μετάλλων στην εταιρεία Rysted. 

Ο χαλκός είναι ένα ακόμα σημαντικό υλικό, το οποίο χαρακτηρίζεται από μεγάλη αγωγιμότητα, γεγονός το οποίο το καθιστά ιδανικό για χρήση σε εσωτερικές καλωδιώσεις και εξωτερικά καλώδια. Η Ευρώπη χρειάζεται περίπου 7,7 εκατομμύρια τόνους χαλκού για να καλύψει τον στόχο της για το 2030, και σύμφωνα με την Bank of America, το ράλι των τιμών φέτος προσθέτει 7,6 δισ. δολάρια στον λογαριασμό. 

Έπειτα υπάρχει και το αλουμίνιο το οποίο χρειάζεται για την κατασκευή ηλιακών πάνελ, ανεμογεννητριών, και των δικτύων με τα οποία συνδέονται αυτές οι κατασκευές. Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντική έλλειψη σε αυτά τα υλικά, μιας και η παραγωγή τους μειώθηκε έπειτα από την αύξηση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος, η οποία μείωσε τα κέρδη στη βιομηχανία των μετάλλων. 

Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός μετά από την Κίνα, με την ρωσική παραγωγή αλουμινίου να αποτελεί το 5% της παγκόσμιας παραγωγής. Η αγορά ήδη βίωνε σημαντικές δυσκολίες και οι τιμές εκτινάχτηκαν τον Μάρτιο, σύμφωνα με το Bloomberg. Ο κίνδυνος παύσης των ρωσικών εξαγωγών λόγω των διεθνών κυρώσεων ήταν γεγονός που αύξησε την συνολική ανησυχία. 

«Η διεθνής κοινότητα μπορεί να χρειαστεί να επιβιώσει χωρίς ρωσικές πρώτες ύλες», δηλώνει ο Andrew Forrest, πρόεδρος και ιδρυτής της εταιρείας Fortescue Group Metals Ltd. «Είναι σίγουρα εφικτό, αλλά θα χρειαστεί μια μεταβατική περίοδος», προσθέτει. 

Θα χρειαστούν περισσότερα δίκτυα για να παραδώσουν μεγάλες ποσότητες εναλλακτικών μορφών ενέργειας στα σημεία τα οποία χρειάζονται ηλεκτρική ενέργεια. Περίπου 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε συνολικές επενδύσεις από το 2020 έως το 2050 χρειάζονται για να προσθέσουν νέες συνδέσεις, σύμφωνα με υπολογισμούς του Bloomberg.

Ωστόσο, δεν έχει να κάνει μόνο με τις νέες υποδομές στην  καθαρή ενέργεια. Το υγροποιημένο φυσικό αέριο δέχεται ώθηση από την απόφαση της Γερμανίας να κατασκευάσει δύο νέα terminals μέχρι το τέλος του χρόνου και το πλάνο της Ολλανδίας να εξασφαλίσει μια πλωτή μονάδα αποθήκευσης και επαναεριοποίησης έως και τον Μάρτιο. Η Ιταλία και η Εσθονία κάνουν επίσης κινήσεις προς την εξασφάλιση παρόμοιων υποδομών.

Η Μεγάλη Βρετανία και η Γαλλία σχεδιάζουν να επεκτείνουν την πυρηνική ενέργεια. Περίπου 230.000 τόνοι ατσάλινων ενισχύσεων θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή σταθμού της Electricite de France SA στην νοτιοδυτική Μ. Βρετανία, και σχέδια προετοιμάζονται σχετικά με την κατασκευή ενός ακόμα αντιδραστήρα με τα ίδια χαρακτηριστικά.

«Όλοι μιλούν για την ενεργειακή μετάβαση, και όλοι χρειάζονται τα ίδια υλικά», δηλώνει ο Julian Kettle, ανώτατος αντιπρόεδρος για μέταλλα και εξορύξεις  στην εταιρεία Wood Mackenzie Ltd.

Διαβάστε επίσης: 

UBS: Πόσο δύσκολη είναι η απεξάρτηση της Ελλάδας από τη ρωσική ενέργεια σε 3 γραφήματα

Δεν υπάρχει πλέον άλλη επιλογή: Γιατί η Ευρώπη είναι εγκλωβισμένη στο ρωσικό φυσικό αέριο

Ο χάρτης της ακρίβειας: Τι και πόσα εισάγει η Ελλάδα από Ρωσία και Ουκρανία

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News