Προσωρινός ή μόνιμος ο πληθωρισμός; Πόσο απειλεί την ανάκαμψη
Ημέρες της δεκαετίας του 1970, του τέλους της δεκαετίας του 1990 και της πρώτης δεκαετίας του 2000 θύμισε το 5,1% του πληθωρισμού του Δεκεμβρίου. Η αλματώδης άνοδος των τελευταίων μηνών ήταν πάντως αναμενόμενη, συμφωνούν οι οικονομολόγοι, που προς το παρόν μένουν πιστοί στο σενάριο της προσωρινότητας του φαινομένου, αν και επισημαίνουν κάποιους κινδύνους, που ίσως οδηγήσουν σε μονιμότερου χαρακτήρα πληθωριστικές πιέσεις.
Ενας βασικός τέτοιος κίνδυνος, όπως αναφέρουν, σύμφωνα με ρεπορτάζ της Ειρήνης Χρυσολωρά στην Καθημερινή, είναι η δημιουργία του λεγόμενου σπιράλ τιμών – μισθών, εφόσον εδραιωθούν προσδοκίες για υψηλές τιμές που θα οδηγήσουν σε πιέσεις για αυξήσεις μισθών.
Ενας δεύτερος είναι η «πράσινη μετάβαση» που πιέζει τις τιμές, ιδίως του φυσικού αερίου, το οποίο θεωρείται μεταβατικό καύσιμο.
Τους πληθωριστικούς κινδύνους της «πράσινης μετάβασης» επισήμανε πρόσφατα και η Ιζαμπελ Σνάμπελ, μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΤ, η οποία, μάλιστα, είπε πως η τράπεζα ενδέχεται να αναθεωρήσει τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό φέτος – 3,2% σε ετήσια βάση. Σε αυτή τη φάση, πάντως, η Ελλάδα έχει χαμηλότερο πληθωρισμό από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (4,4% ο εναρμονισμένος δείκτης τον Δεκέμβριο έναντι 5% στην Ευρωζώνη).
Δεν θεωρούν, ωστόσο, οι οικονομολόγοι ότι η ανάκαμψη κινδυνεύει από τον πληθωρισμό. Η δυναμική είναι τέτοια, λόγω επενδύσεων, υποστηρίζουν, που θα αντισταθμίσει τις όποιες απώλειες στην κατανάλωση, η οποία άλλωστε θα στηριχθεί από τα μέτρα της κυβέρνησης.
Ετσι, το μοντέλο που εφαρμόζει ο καθηγητής Παναγιώτης Πετράκης στο ΕΚΠΑ προβλέπει ανάκαμψη 4,6% για το 2022, κοντά στις εκτιμήσεις της κυβέρνησης για 4,5%, ενώ ανεβάζει στο 8,47% την ανάκαμψη του 2021, αρκετά υψηλότερα από την πρόβλεψη του προϋπολογισμού του 2022 για 6,9%.
Λίγο πάνω από 8,5% εκτιμάει την ανάκαμψη του 2021 και το ΚΕΠΕ στην τελευταία πρόβλεψή του, που πρόκειται σύντομα να δημοσιοποιηθεί, ενώ εκτιμά ρυθμό ανάπτυξης το πρώτο εξάμηνο φέτος 5,5%.
«Το πρόβλημα εξαιτίας της διαταραχής της εφοδιαστικής αλυσίδας θα φύγει», αναφέρει ο καθηγητής και πρόεδρος του ΚΕΠΕ, Παναγιώτης Λιαργκόβας. Ωστόσο διατηρεί επιφυλάξεις για την επίδραση των τιμών της ενέργειας, καθώς θεωρεί ότι οι αποφάσεις της Επιτροπής για την «πράσινη μετάβαση» μπορεί να λειτουργήσουν πληθωριστικά για κάποιο διάστημα. «Ποιος θα επενδύσει στο φυσικό αέριο, που θεωρείται μεταβατικό καύσιμο;», διερωτάται, εκτιμώντας ότι στο μεσοδιάστημα, έως τη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές, θα υπάρξει πίεση τιμών.
Επιπλέον, ειδικά για την Ελλάδα ο ίδιος σχολιάζει ότι λόγω της ατελούς λειτουργίας των αγορών «όταν ανεβαίνει κάτι, δύσκολα κατεβαίνει».
Εκτός από την «πράσινη μετάβαση», ο επικεφαλής οικονομολόγος της Alpha Bank, Παναγιώτης Καπόπουλος, σημειώνει ότι ειδικά στην Ευρώπη υπάρχουν και γεωπολιτικοί κίνδυνοι, εξαιτίας της έντασης στις σχέσεις της με Ρωσία και Ουκρανία. Πάντως θεωρεί ότι προς το παρόν ως βασικό σενάριο ισχύει αυτό της ΕΚΤ περί παροδικού φαινομένου.
Ειδικά ως προς την Ελλάδα ο κίνδυνος θα ήταν, σύμφωνα με τον κ. Καπόπουλο, η δημιουργία ενός σπιράλ μισθών – τιμών. Ωστόσο δεν θεωρεί ότι αυτό είναι πολύ πιθανό, καθώς το ευρώ και το νέο θεσμικό πλαίσιο για τον καθορισμό των μισθών προστατεύουν έναντι τέτοιων κινδύνων.
Κίνδυνο να επιμείνουν οι υψηλές τιμές, αν περάσουν στις προσδοκίες και δι’ αυτών εδραιωθούν, επισημαίνει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank, Τάσος Αναστασάτος.
Η Eurobank προβλέπει πληθωρισμό 3,1% κατά μέσον όρο φέτος. Ο κ. Αναστασάτος σημειώνει ότι προς το παρόν δεν τον ανησυχεί το φαινόμενο, καθώς ήταν αναμενόμενο να ακολουθήσει η Ελλάδα τις άλλες χώρες, με καθυστέρηση, και επίσης σημειώνει ότι ο πυρήνας του πληθωρισμού, αν αφαιρεθούν τα τρόφιμα και η ενέργεια, παραμένει χαμηλά, στο 1%.
Στον βαθμό που είναι προσωρινό το φαινόμενο εξάλλου, επισημαίνει, βοηθάει το δημόσιο χρέος, που υπολογίζεται ως ποσοστό του ονομαστικού ΑΕΠ.
Στο ερώτημα αν η μετάλλαξη «Ομικρον» θα λειτουργήσει πληθωριστικά ή όχι, που μας απασχόλησε το προηγούμενο διάστημα, ο καθηγητής Πετράκης υποστηρίζει ότι τελικά φαίνεται πως λειτουργεί αποπληθωριστικά. Ηδη, σημειώνει, έχει επιβραδυνθεί ο ρυθμός ανάκαμψης, καθώς υπάρχει απουσία εργαζομένων και μείωση εισοδημάτων.
Διαβάστε επίσης:
Πληθωρισμός: Άλμα στο 5,1% τον Δεκέμβριο – Στο 1,2% για το σύνολο του 2021
Μείωση ΦΠΑ: Γιατί απορρίπτεται ως μέτρο «ανάσχεσης» του πληθωρισμού
Ανατιμήσεις: Ποια τρόφιμα ακρίβυναν τον τελευταίο χρόνο – Πόσο επιβαρύνονται τα νοικοκυριά
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
