Επικουρική ασφάλιση: Πώς θα λειτουργεί ο «ατομικός κουμπαράς»

Τη δημιουργία «ατομικού κουμπαρά» για κάθε νέο ασφαλισμένο μετά την 1^η Ιανουαρίου του 2022 προβλέπει μεταξύ άλλων το νέο σύστημα δημόσιας επικουρικής ασφάλισης, το περίγραμμα του οποίου παρουσιάζει το γραφείο του υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Πάνου Τσακλόγλου. Οι νέοι ασφαλισμένοι ανά πάσα στιγμή, θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στα στοιχεία του «ατομικού τους κουμπαρά» μέσα από την οθόνη του υπολογιστή ή του κινητού τους και με την πλήρη ανάπτυξη του συστήματος θα βλέπουν τις εισφορές, τις αποδόσεις και το σωρευμένο κεφάλαιό τους όπως σήμερα μπορούν να ελέγξουν την κίνηση του τραπεζικού τους λογαριασμού. 

Στους βασικούς άξονες της μεταρρύθμισης περιλαμβάνεται η λειτουργία κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στην επικουρική ασφάλιση για να αντιμετωπιστεί ο υπαρκτός κίνδυνος της γήρανσης του πληθυσμού και η διασφάλιση των υφιστάμενων επικουρικών και κύριων συντάξεων.

Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται, η «φυσιογνωμία» του νέου συστήματος συντίθεται από τα εξής: στηρίζεται στη διαφοροποίηση του ασφαλιστικού κινδύνου (βασική αρχή των ασφαλίσεων), μειώνοντας την υπερβολική έκθεση του συστήματος στον «δηµογραφικό κίνδυνο», έχει δηµόσιο χαρακτήρα, προστατεύει τις υφιστάμενες συντάξεις – κύριες και επικουρικές – δημιουργεί αποταμιεύσεις, σηµαντικό τµήµα των οποίων θα διατεθεί για χρηµατοδότηση επενδύσεων στη χώρα µας, προωθεί τη διαφάνεια στη διαχείριση των πόρων των ασφαλισµένων και αποκαθιστά την εµπιστοσύνη στο σύστηµα κοινωνικής ασφάλισης, δημιουργώντας ισχυρά αντικίνητρα για την ανασφάλιστη και υποδηλωμένη εργασία.

Ποιους αφορά το νέο σύστημα

Όπως διευκρινίζεται, το νέο σύστημα αφορά:

• Τους νέους μισθωτούς δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας
• Τους νέους αυτοαπασχολούμενους που εισέρχονται για πρώτη φορά στην αγορά εργασίας και απασχολούνται σε κλάδους στους οποίους σήμερα είναι υποχρεωτική η επικουρική ασφάλιση (π.χ. μηχανικοί, δικηγόροι), και
• Σε εθελοντική βάση, όλους τους υφιστάμενους εργαζομένους (μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους) ηλικίας έως 35 ετών.

Το νέο σύστημα Επικουρικής Ασφάλισης δεν αφορά:

• Τους σημερινούς συνταξιούχους
• Τους σημερινούς ασφαλισμένους άνω των 35 ετών, και,
• Τους σημερινούς ασφαλισμένους κάτω των 35 ετών οι οποίοι θα επιλέξουν να παραμείνουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος

Με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης, οι εισφορές των νέων -αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των συντάξεων των σημερινών συνταξιούχων, όπως συμβαίνει σήμερα, θα αποταμιεύονται και θα επενδύονται, δημιουργώντας ένα μεγάλο (και διαρκώς ανατροφοδοτούμενο) αποθεματικό κεφάλαιο αποκλειστικά για τη νέα γενιά, που, σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν:

• θα διασφαλίζει υψηλότερες μελλοντικές συντάξεις, και,
• δεν θα επηρεάζεται από τις επιπτώσεις που επιφέρει η δημογραφική γήρανση του πληθυσμού στο ασφαλιστικό.
• ενώ, ταυτόχρονα, δεν θίγονται οι συντάξεις των υφιστάμενων συνταξιούχων.

Τι ακριβώς αλλάζει 

Οι εισφορές επικουρικής ασφάλισης κάθε νέου ασφαλισμένου θα μπαίνουν στον ατομικό του «κουμπαρά» και θα επενδύονται (αντί να χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των σημερινών συντάξεων). 

Ο ασφαλισμένος θα βλέπει στον «ατομικό» του κουμπαρά τις ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί από τον εργοδότη ή τον ίδιο (εφόσον πρόκειται για αυτοαπασχολούμενο). Ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να ελέγξει τις αποδόσεις των επενδύσεων που αντιστοιχούν στις εισφορές του, μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του ή του κινητού του τηλεφώνου, όπως για παράδειγμα, μπορεί σήμερα να ελέγξει την κίνηση του τραπεζικού του λογαριασμού.

Όταν ο ασφαλισμένος συνταξιοδοτηθεί θα λαμβάνει επικουρική σύνταξη βασισμένη στο ποσό των εισφορών του και στην απόδοση των επενδύσεών του. Συνεπώς, δεν θα εξαρτάται η επικουρική του σύνταξη από το δημογραφικό, δηλαδή από το πλήθος των εργαζομένων σε σχέση με το πλήθος των συνταξιούχων, αλλά από τις αποδόσεις των επενδύσεων.

Ύψος εισφορών

Οι ασφαλιστικές εισφορές παραμένουν οι ίδιες με το σημερινό σύστημα επικουρικής ασφάλισης. Δηλαδή, το συνολικό ύψος για τους μισθωτούς είναι 6% και επιμερίζεται σε 3% για τον εργαζόμενο και 3% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών. Οι εισφορές για τους αυτοαπασχολούμενους θα υπολογίζονται βάσει των ασφαλιστικών κατηγοριών που ισχύουν και σήμερα.

Τι ισχύει για τις συντάξεις χηρείας και αναπηρίας

Η νέα επικουρική έχει ακριβώς τις ίδιες καλύψεις με τη σημερινή. Δηλαδή, μεταβιβάζεται ως σύνταξη χηρείας και εμπεριέχει κάλυψη για τυχόν αναπηρία.

«Η επικουρική ασφάλιση δεν ιδιωτικοποιείται»

Όπως αναφέρεται από το γραφείου του υφυπουργού, η επικουρική ασφάλιση δεν ιδιωτικοποιείται. Το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης παραμένει δημόσιο, ως μέρος του πρώτου πυλώνα ασφάλισης, για τον οποίο το κράτος και συνταγματικά φέρει την πλήρη ευθύνη και εγγυάται για αυτόν.

Πώς θα επενδύονται τα χρήματα των εισφορών;

• Στο πλαίσιο του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης θα συσταθεί ένα νέο Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα έχει την αποκλειστική ευθύνη για τη διαχείριση των εισφορών των ασφαλισμένων.
• Οι επενδύσεις θα γίνονται σε αυστηρό πλαίσιο ελέγχου και εποπτείας από εποπτικές αρχές, ενώ θα καθορίζεται ανώτατη έκθεση ανά είδος επένδυσης προκειμένου να υπάρχει διασπορά του ρίσκου της αγοράς.
• Το Δημόσιο Ταμείο θα μπορεί να συνεργάζεται με διαχειριστές κεφαλαίων. Υπογραμμίζεται ότι οι εισφορές των ασφαλισμένων θα παραμένουν στην ευθύνη και ιδιοκτησία του Δημόσιου Ταμείου. Ασφαλισμένοι και μελλοντικοί συνταξιούχοι θα συμβάλλονται αποκλειστικά με το Δημόσιο Ταμείο, το οποίο θα είναι ο μοναδικός υπεύθυνος απέναντί τους για τη διαχείριση των εισφορών, τις επενδύσεις και την καταβολή των επικουρικών συντάξεων.
• Η εμπειρία άλλων χωρών δείχνει ότι μακροπρόθεσμα  -και η ασφάλιση έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς δίνονται εισφορές σήμερα για λήψη σύνταξης σε 30-40 χρόνια – τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα εξασφαλίζουν υψηλότερες συντάξεις από το σημερινό (διανεμητικό) σύστημα επικουρικής ασφάλισης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του νέου Ταμείου θα αποτελείται από άτομα υψηλού κύρους με μεγάλη επαγγελματική επάρκεια, εμπειρία και γνώση του αντικειμένου. Αντίστοιχα, τα ανώτερα στελέχη του νέου Ταμείου θα επιλέγονται με βάση την επαγγελματική εμπειρία επάρκεια, και γνώση του αντικειμένου.

Δεν επηρεάζονται οι σημερινές επικουρικές

Όπως διευκρινίζεται, οι σημερινές επικουρικές συντάξεις δεν επηρεάζονται από το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης και οι κύριες συντάξεις μένουν επίσης ανεπηρέαστες.

Σε ό,τι αφορά τους σημερινούς εργαζομένους που παραμένουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης δεν αλλάζει επίσης τίποτα. Ο τρόπος υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων των σημερινών εργαζομένων που παραμένουν στο υφιστάμενο σύστημα επικουρικής ασφάλισης θα παραμείνει ως έχει. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News