Φυσικό αέριο: Πώς ελληνικές επενδύσεις 2 δισ. ευρώ επηρεάζονται από τη μάχη στις Βρυξέλλες

Αναβάλλεται μέχρι νεωτέρας η κρίσιμη απόφαση για το εάν -και υπό ποιους όρους- οι υποδομές φυσικού αερίου θα χαρακτηριστούν «αειφόρες επενδύσεις» σύμφωνα με τους κανόνες για την «πράσινη» χρηματοδότηση (sustainable finance taxonomy, με βάση την αργκό της Ε.Ε.), όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας Euractiv.

Η εξέλιξη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μια πρώτη νίκη της ομάδας των χωρών της ΕΕ που μάχονται για να διατηρήσει το φυσικό αέριο τον χαρακτηρισμό του «καυσίμου-γέφυρα» προς την ενεργειακή μετάβαση και να μη βγει εκτός του κάδρου των χρηματοδοτήσεων από τα ευρωπαϊκά ταμεία τα επόμενα χρόνια.  Στις χώρες αυτές συμπεριλαμβάνεται και η Ελλάδα, όπου τα επόμενα χρόνια προγραμματίζεται μεγάλος όγκος επενδύσεων στον κλάδο φυσικού αερίου, καθώς υπάρχουν σχέδια τόσο για μονάδες ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο (που θα αντικαταστήσουν τις λιγνιτικές ως «μονάδες βάσης» και θα παράσχουν την απαιτούμενη ευελιξία στο ενεργειακό σύστημα), όσο και για υποδομές στα δίκτυα  μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου. 

Ο ΔΕΣΦΑ έχει προγραμματισμένες επενδύσεις της τάξης των 500 εκατ. ευρώ για την επόμενη δεκαετία, ενώ η ΔΕΔΑ υλοποιεί επενδυτικό πρόγραμμα 300 εκατ. ευρώ έως το 2024 για να «φέρει» το φυσικό αέριο σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά σε δεκάδες πόλεις της Ελλάδας. Όσο για τις ΕΔΑ ΘΕΣΣ και ΕΔΑ Αττικής, υλοποιούν για την περίοδο 2021-2025 επενδυτικά προγράμματα ύψους 156 εκατ. ευρώ και 132 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.  Όλες αυτές οι επενδύσεις (και άλλες όπως η Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Καβάλας, το FSRU της Αλεξανδρούπολης κ.α.) θα χρηματοδοτούνταν με καλύτερους όρους εάν τελικά η ΕΕ υιοθετήσει μια λιγότερο αυστηρή στάση για το φυσικό αέριο σε σχέση με τις αρχικές προθέσεις.

Η Κομισιόν αναμένεται να δημοσιεύσει στις 21 Απριλίου το πρώτο μέρος του sustainable finance taxonomy, ενός μακρύ καταλόγου οικονομικών δραστηριοτήτων που θα πρέπει να συνοδεύονται από πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να πάρουν την «σφραγίδα» της πράσινης επένδυσης στην ΕΕ. 

Οι σχετικοί κανόνες θέτουν λεπτομερή κριτήρια για την χρηματοδότηση τεχνολογιών που είναι αναμφισβήτητα «πράσινες», όπως οι ΑΠΕ.  Για την πυρηνική ενέργεια και το φυσικό αέριο όμως, καθώς οι απόψεις διίστανται αναφορικά με τα πράσινα διαπιστευτήριά τους, οι αποφάσεις θα ληφθούν σε δεύτερο χρόνο, μέσω καινούριας νομοθετικής πρότασης. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι η Κομισιόν πετά την «καυτή πατάτα» στις χώρες-μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σκοπεύει να καταθέσει χωριστή νομοθετική πρόταση στο τέταρτο τρίμηνο του 2021, που θα αφορά ειδικά το πώς ορισμένες οικονομικές δραστηριότητες, ιδίως στον ενεργειακό τομέα, συνεισφέρουν στην απανθρακοποίηση»,  αναφέρεται σε κείμενο της Επιτροπής που επικαλείται το Euractiv.

Όπως υποστηρίζει η Κομισιόν, η μετάθεση της απόφασης στις χώρες-μέλη και το Ευρωκοινοβούλιο «θα επιτρέψει έναν διαφανή δημόσιο διάλογο για τη συνεισφορά του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στους στόχους της απανθρακοποίησης, με σεβαστό στο δικαίωμα των χωρών-μελών να καθορίσουν με προσήκοντα τρόπο το ενεργειακό τους μείγμα. Από την άλλη πλευρά, θα δώσει ορατότητα στους επενδυτές για την αντιμετώπιση των επενδύσεων αυτών όσον αφορά στις περιβαλλοντικές παραμέτρους».

Ομάδα 8 χωρών της ανατολικής και νότιας Ευρώπης (Ελλάδα, Τσεχία, Πολωνία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σλοβακία, Λιθουανία, Ουγγαρία) εξέφρασαν αντιρρήσεις στο προηγούμενο σχέδιο της Κομισιόν, επειδή δεν χαρακτήριζε τις επενδύσεις φυσικού αερίου ως «πράσινες» ή «επενδύσεις μετάβασης» (σ.σ. προς ένα ενεργειακό σύστημα βασισμένο στις ΑΠΕ). Η Γαλλία μάχη για να χαρακτηριστεί «πράσινη» η πυρηνική ενέργεια. Οι δε χώρες του Βορρά, με Γερμανία και Ολλανδία στην εμπροσθοφυλακή κρατούν σκληρή γραμμή για το φυσικό αέριο, θεωρώντας το κατά βάση ορυκτό καύσιμο.

Κεντρική γραμμή της ομάδας αυτής είναι ότι πρέπει να διατηρηθεί η στήριξη και η χρηματοδοτική συνδρομή της ΕΕ για την ανάπτυξη υποδομών φυσικού αερίου. Όπως υποστηρίζουν, η παύση της στήριξης θα καταστήσει δυσκολότερο για πολλές χώρες-μέλη να κινητοποιήσουν επαρκείς επενδύσεις για να καλύψουν τις ανάγκες τους για έργα υποδομής. Όσο για το επιχείρημα των «σκληρών» ότι οι επενδύσεις σε έργα φυσικού αερίου δεν ενδείκνυνται γιατί αυτά θα καταστούν «stranded assets» (σ.σ. άχρηστα στοιχεία ενεργητικού) λόγω της προοπτικής παύσης της χρήσης φυσικού αερίου –τις επόμενες δεκαετίες-, το αντεπιχείρημα της «ομάδας των 8» είναι ότι η πλειονότητα των έργων υποδομής φυσικού αερίου σταδιακά θα μπορούν να μεταφέρουν βιομεθάνιο, υδρογόνο ή συνθετικά αέρια. «Συνεπώς, οι εν λόγω υποδομές πρέπει να θεωρούνται καταλύτες για την βιώσιμη και ταχεία μετάβαση προς καθαρότερη παραγωγή θέρμανσης και ηλεκτρισμού, καθαρότερες μεταφορές κλπ.»

Το θέμα έχει διχάσει βαθιά και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στις 13 Απριλίου, 80 Ευρωβουλευτές από πέντε διαφορετικές ομάδες (με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό της Πολωνίας Γέρζι Μπούζεκ) έστειλαν επιστολή στην Κομισιόν ζητώντας της να αναγνωρίσει τον ρόλο του φυσικού αερίου ως καυσίμου μετάβασης. Από ελληνικής πλευράς, την επιστολή υπογράφουν η Εύα Καϊλή (από την ομάδα των Σοσιαλιστών) και οι ευρωβουλευτές του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μανώλης Κεφαλογιάννης, Αννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, Γιώργος Κύρτσος και Στέλιος Κυμπουρόπουλος.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News