ΣΕΒ: 20 προτάσεις για χωροταξικό και πολεοδομικό

Είκοσι παρεμβάσεις σε τέσσερις άξονες σχετικά με τα επόμενα αναγκαία βήματα για την ολοκληρωμένη εφαρμογή του πρόσφατου χωροταξικού νόμου, και τις αναγκαίες προσαρμογές για την υλοποίηση της βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης προτείνει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών.

Όπως επισημαίνει ο Σύνδεσμος, ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός, είναι ένας κεντρικός πυλώνας του επιχειρηματικού περιβάλλοντος άρρηκτα συνδεδεμένος με τη διευκόλυνση, προώθηση και προσέλκυση -με όρους ασφάλειας δικαίου- των παραγωγικών επενδύσεων, νεών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και την ανάδειξη τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. «Οι πολιτικές του παρελθόντος είχαν ως αποτέλεσμα το διαποτισμό των χωρικών πολιτικών και κατ’ επέκταση των Πολεοδομικών Σχεδίων και ρυθμίσεων, με αντιαναπτυξιακές διατάξεις αναφορικά με τον ρόλο και τη θέση της μεταποίησης στο παραγωγικό οικοσύστημα. Η αναθεώρηση του μοντέλου αυτού ήταν επιβεβλημένη, καθώς η οικονομική κρίση αλλά και οι συνέπειες της πανδημίας κατέδειξαν την κρισιμότητα των παραγωγικών δραστηριοτήτων -και ιδίως των μεταποιητικών- για ένα ανθεκτικό και ισορροπημένο οικονομικό σύστημα» σημειώνει. 

Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, οι αλλαγές που πρόσφατα έγιναν από την Πολιτεία με τον ν.4759/2020 για τον «Εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας» είχαν τρεις κεντρικούς στόχους: α) να αντιμετωπιστεί η αδυναμία αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας και η απουσία ειδικού πλαισίου διενέργειας μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων, με σύγχρονους όρους και ασφάλεια δικαίου, β) τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, μέσα από ένα νέο Σύστημα Σχεδιασμού και γ) την υλοποίηση των προβλεπόμενων από το θεσμικό πλαίσιο πολεοδομικών σχεδίων για την ολοκλήρωση του σχεδιασμού και την επίτευξη βιώσιμης οικονομικής ανάπτυξης. 

Ειδικότεα, όπως αναφέρει, ο ν.4759/2020 για τον «Εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας» επιχειρεί αφενός να εξαλείψει σημαντικές ασάφειες και ελλείψεις αναφορικά με το πώς κατανέμονται οι αρμοδιότητες και οι συνέργειες στα διάφορα επίπεδα σχεδιασμού, και αφετέρου, να θέσει τις βάσεις για ένα πρωτόγνωρο εγχείρημα στον ελληνικό χώρο: την κάλυψη του 75%-80% της ελληνικής επικράτειας με σχέδια χρήσεων γης έως το 2025-26, τη στιγμή που από το 1983 έως σήμερα έχει καλυφθεί μόνο το 20%.

Η επιτυχημένη έκβαση του επικείμενου Προγράμματος Πολεοδομικού Σχεδιασμού, που αναμένεται να χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βρίσκεται μαζί με άλλες δράσεις στον πυρήνα του αναπτυξιακού προγραμματισμού της χώρας, για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας, συνεχίζει ο ΣΕΒ. 

Τονίζει ακόμη πως οι επερχόμενες αλλαγές στο χωροταξικό σχεδιασμό επιβάλλουν την άμεση εισαγωγή ενός συντονισμένου και συνεχούς μηχανισμού παρακολούθησης και αξιολόγησης, δηλαδή ένα εξειδικευμένο Παρατηρητήριο Χωρικού Σχεδιασμού, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι δεν θα αναπαράγουν τα διαχρονικά προβλήματα του ρυθμιστικού πλαισίου. 

Ποιες είναι όμως οι αναγκαίες παρεμβάσεις που θα επιτρέψουν τόσο την έγκαιρη υλοποίηση του σχεδιασμού όσο και την ευθυγράμμισή του με τις σύγχρονες ανάγκες των μεταποιητικών και παραγωγικών δραστηριοτήτων; Ο ΣΕΒ και η Επιτροπή Χωροταξίας και Δικτύων καταθέτουν 20 προτάσεις σε 4 άξονες, προκειμένου η χώρα να μπορέσει να προχωρήσει στη σταδιακή εξάλειψη των παραγόντων που καθυστερούν ή/και ματαιώνουν σημαντικές παραγωγικές επενδύσεις:

Α. Επιτάχυνση και έγκαιρη υλοποίηση των εν εξελίξει Σχεδιασμών & Σχεδίων για σημαντικούς παραγωγικούς τομείς

1. Άμεση εκκίνηση της μελέτης αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου Βιομηχανίας (ΑΑΠ΄151/2009) για την προδιαγραφή ενός σύγχρονου μοντέλου οργάνωσης και ανάπτυξης των βιομηχανικών δραστηριοτήτων σε μέσο- και μακροπρόθεσμο ορίζοντα.  

2. Εκσυγχρονισμός του πλαισίου χωροθέτησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την ανταπόκριση της χώρας στους φιλόδοξους στόχους του ΕΣΕΚ, μέσα από την έγκαιρη υλοποίηση της έργου της αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου ΑΠΕ[1].

3. Επιτάχυνση των διαδικασιών για τη σύνταξη του νέου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις Ορυκτές Πρώτες Ύλες, δεδομένου ότι έως σήμερα απουσίαζε ανάλογη χωρική πολιτική για τον συγκεκριμένο τομέα εθνικής σημασίας. 

4. Ενεργοποίηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας για την παροχή των αναγκαίων κατευθύνσεων και γνωμοδοτήσεων κατά την αναθεώρηση των Ειδικών Χωροταξικών Πλαισίων. 

5. Θεσμοθέτηση των υπολειπόμενων Περιφερειακών Χωροταξικών Πλαισίων (Δυτ. Μακεδονίας, Πελοποννήσου, Ν. Αιγαίου). 

6. Ενεργοποίηση του συντονιστή για το πρόγραμμα πολεοδομικού σχεδιασμού και έκδοση της δευτερεύουσας νομοθεσίας του ν. 4759/2020[2] για την υλοποίηση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, τα οποία αναμένεται να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. 

Β. Επίλυση χρόνιων ζητημάτων που απορρέουν από αναχρονιστικές και αντιφατικές χωρικές ρυθμίσεις και διατάξεις για τις παραγωγικές δραστηριότητες

7. Διερεύνηση (σε συνεργασία με τους παραγωγικούς φορείς και τη δημόσια διοίκηση) των συγκρούσεων και αντιφατικών διατάξεων μεταξύ των υφιστάμενων χωρικών σχεδίων, και ενεργοποίηση του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΧΩΘΑ) για τη σταδιακή επίλυσή τους. 

8. Επίλυση μέσω των νέων Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων των προβλημάτων χρήσεων γης σε περιοχές με ειδικά καθεστώτα & χρονίζοντα προβλήματα (ενδεικτικά: πδ Ελαιώνα, όρος Αιγάλεω, ΖΟΕ Ασπροπύργου, ΖΟΕ Μεσογείων, κλπ.).

9. Βελτιωτικές παρεμβάσεις στο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής (2014) για την προσαρμογή του σχεδιασμού στις νέες απαιτήσεις και την υλοποίηση των προβλέψεων του ν. 4635/2019 «Επενδύω στην Ελλάδα» για τους οργανωμένους υποδοχείς επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (χωροθέτηση νέων, μετασχηματισμός υφιστάμενων και οργάνωση άτυπων συγκεντρώσεων).  

10. Εκκίνηση των νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, όχι μόνο από περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, αλλά και από περιοχές που αντιμετωπίζουν σημαντικές αναπτυξιακές πιέσεις και συσσωρευμένα προβλήματα οργάνωσης των παραγωγικών τους δραστηριοτήτων (περιοχές προτεραιότητας για την ανάπτυξη της μεταποίησης με βάση το ΕΧΠ Βιομηχανίας, που διαθέτουν απαρχαιωμένα σχέδια ή/και χωρίς καθόλου πολεοδομικό σχεδιασμό).

Γ. Βελτίωση της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας για την ενίσχυση της ασφάλειας δικαίου των παραγωγικών και μεταποιητικών δραστηριοτήτων

11. Υποστήριξη και περαιτέρω ενδυνάμωση του έργου της επιτροπής για την κωδικοποίηση της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας (συστάθηκε τον Ιούλιο 2020)

12. Έκδοση νέου πδ χρήσεων γης για τη βελτίωση και απλούστευση του συστήματος χρήσεων γης και τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου συστήματος με βάση τις προβλέψεις του Κεφαλαίου Δ του ν. 4759/2020 (το πδ 59/2018 διατήρησε την παρωχημένη λογική του προγενέστερου πδ 06/1987).

13. Έκδοση της ΥΑ για την αντιστοίχιση του καταλόγου των χρήσεων γης με τους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας καθώς και με τις κατηγορίες των δραστηριοτήτων της κείμενης νομοθεσίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, γεγονός που αναμένεται να επιταχύνει τις αδειοδοτικές διαδικασίες και παράλληλα να αντιμετωπίσει φαινόμενα αυθαίρετων και διασταλτικών ερμηνειών των υπηρεσιών. 

14. Ασφάλεια δικαίου για τις μεγάλες παραγωγικές και μεταποιητικές εγκαταστάσεις (που έχουν υλοποιηθεί στο πλαίσιο αναπτυξιακών νόμων) οι οποίες παρουσιάζουν εξάρτιση από δίκτυα μεταφορών ή/και πηγές πρώτων υλών, προκειμένου να απαλλαχθούν από ασύμβατες και αντιφατικές χωρικές ρυθμίσεις που δεν λαμβάνουν υπόψη τα επενδεδυμένα κεφάλαια και τις υποδομές.

15. Συνέχιση των πρωτοβουλιών για τον εκσυγχρονισμό της πολεοδομικής νομοθεσίας στους οργανωμένους υποδοχείς μεταποιητικών και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων (επιτρεπόμενες δραστηριότητες σε ΕΠ Εξυγίανσης: κατάργηση περιορισμών για νέες δραστηριότητες, αποσαφηνίσεις επί του πλαισίου για την χωρική ανάπτυξη και οργάνωση των ΕΠ Μεγάλης Μεμονωμένης Μονάδας, εφαρμογή νέων πολεοδομικών μεγεθών στα ΕΠ και εκσυγχρονισμός διαδικασιών παρέκκλισης ύψους, και όρων και προϋποθέσεων πολεοδόμησης ΕΠ Εξυγίανσης).

Δ. Επιπρόσθετες παρεμβάσεις στο πλαίσιο της χωρικής πολιτικής που αναμένεται να έχουν σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και στην προσέλκυση νέων επενδύσεων

16. Εκκίνησή των διαδικασιών σύνταξης της νέας Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής η οποία προβλέπει μεταξύ άλλων και το συντονισμό διαφόρων πολιτικών με χωρικές συνέπειες.   

17. Έγκαιρη εκπόνηση του αρχικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (με βάση και τις υποχρεώσεις από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ) και δρομολόγηση του σχεδιασμού για τα θαλάσσια χωροταξικά πλαίσια προκειμένου να προβλεφθούν ρυθμίσεις για την ανάπτυξη νέων δραστηριοτήτων στο θαλάσσιο χώρο (θαλάσσιες αιολικές εγκαταστάσεις, υποδομές και υποθαλάσσια έργα για έρευνα εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων, λιμενικές εγκαταστάσεις κλπ).

18. Θέσπιση μίας ολοκληρωμένης αστικής στρατηγικής για την αναβάθμιση του δομημένου περιβάλλοντος των ελληνικών πόλεων. Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου διενέργειας αστικών αναπλάσεων (ν.2508/1997 Κεφάλαιο Β) και προσαρμογή του αστικού περιβάλλοντος στις σύγχρονες επιταγές της Αστικής Ατζέντας του ΟΗΕ και των προτεραιοτήτων του Αστικού Θεματολογίου της ΕΕ (προσέλκυση τεχνολογικών επενδύσεων και κατασκευαστικών δραστηριοτήτων αιχμής για τον μετασχηματισμό των πόλεων). 

19. Καθορισμός δικτύου χωρικής διάρθρωσης και ανάπτυξης βιομηχανικών λιμένων στο πλαίσιο των εν εξελίξει σχεδιασμών (πχ. αναθεώρηση ΕΧΠ Βιομηχανίας) ή/και στο πλαίσιο ενός νέου ΕΧΠ για τη χωρική διάρθρωση δικτύων τεχνικής υποδομής. Μέριμνα για την προσαρμογή του βασικού θεσμικού πλαισίου (ν.2971/2001) στις σύγχρονες απαιτήσεις. 

20. Αντιμετώπιση ζητημάτων εφαρμογής πλαισίου χαρακτηρισμού αγροτικών γαιών υψηλής παραγωγικότητας ΚΥΑ Αριθμ.168040 (ΦΕΚ Β 1528/7.9.2010) και ασφάλεια δικαίου νομίμως υφιστάμενων εγκαταστάσεων.

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News