Καμπανάκι Deutsche Bank για χρεοκοπίες και εταιρείες-ζόμπι στην Ελλάδα

Τα μέτρα στήριξης των οικονομιών που έλαβαν οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας δημιούργησαν μέσα στο 2020 έναν ενάρετο κύκλο μεταξύ κρατών, τραπεζών και επιχειρήσεων. Εάν διατηρηθεί, αυτή θα μπορούσε να γίνει η πλατφόρμα μιας ισχυρότερης οικονομικής ανάκαμψης. Όμως όπως τονίζει η Deutsche Bank σε νέα έκθεσή της, ο ενάρετος άξονας είναι εύθραυστος και μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε έναν φαύλο κύκλο, εάν οι κυβερνήσεις άρουν τη στήριξη για τις επιχειρήσεις -μέσω των προγραμμάτων αναστολών εργασίας και των εγγυήσεων για δάνεια- πρόωρα. 

Όσο περισσότερο διαρκεί η πανδημία, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος ότι τα χρέη που συσσώρευσαν οι επιχειρήσεις στο πρώτο lockdown θα αποδεχθούν μη βιώσιμα. «Η Ευρώπη μπορεί να μην έχει πρόβλημα με εταιρείες-ζόμπι ακόμα, αλλά για να τις αποφύγει, θα χρειαστεί έξυπνη πολιτική», τονίζει η Deutsche Bank. 

Δεν εμφανίστηκαν ακόμα τα ζόμπι 

Μελέτη που πραγματοποίησε το γαλλικό υπουργείο Οικονομικών δείχνει ότι ο φόβος για τη δημιουργία εταιρειών-ζόμπι (δηλαδή επιχειρήσεων που κανονικά θα είχαν χρεοκοπήσει αλλά κρατιούνται ζωντανές μόνο εξαιτίας της στήριξης που τους παρέχει το κράτος) δεν επιβεβαιώνεται ακόμα. Οι επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο χρεοκοπίας από την έναρξη της πανδημίας είναι πιο παραγωγικές -και άρα έχουν μικρότερες πιθανότητες να γίνουν ζόμπι- σε σχέση με εκείνες που υπό κανονικές συνθήκες κινδυνεύουν με χρεοκοπία. Αντίστοιχα, οι εταιρείες που πράγματι χρεοκόπησαν αφότου ξεκίνησε η πανδημία ήταν κατά μέσο όρο λιγότερο παραγωγικές. Αυτό σημαίνει ότι η «δημιουργική καταστροφή» δουλεύει ακόμα: Οι λιγότερο παραγωγικές επιχειρήσεις καταρρέουν, αφήνοντας τα κεφάλαια και την εργασία να στραφούν προς ισχυρότερες και πιο βιώσιμες εταιρείες. 

Όμως η εικόνα είναι πολύπλοκη 

Το 2020 δεν δημιούργησε ζόμπι, αλλά αυτό δεν εγγυάται ότι δεν θα δημιουργηθούν αργότερα, τονίζει η Deutsche Bank. 

Το ύψος των επιχειρηματικών δανείων επέστρεψε πολύ γρήγορα στα επίπεδα του 2012, πέρυσι, καθώς η αύξησή τους ήταν η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί από το 2008.  Βέβαια, η αύξηση στις καταθέσεις των επιχειρήσεων είναι σε γενικές γραμμές αντίστοιχη με την αύξηση των δανείων, όμως υπάρχουν ανησυχίες γιατί οι επιχειρήσεις που έχουν μεγάλο δανεισμό δεν είναι κατ’ ανάγκη οι ίδιες που έχουν και ρευστότητα στην τράπεζα. Ο μεγάλος φόβος, σύμφωνα με τη Deutsche Bank, είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ειδικά στους κλάδους που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από την πανδημία. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις τείνουν να έχουν λιγότερο διαφοροποιημένες δραστηριότητες, να είναι πιο επιρρεπείς στα παρατεταμένα σοκ και να έχουν αυξημένο βάρος στην αγορά εργασίας (ειδικά σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία). Αυτές οι εταιρείες θα μπορούσαν να βρεθούν με ένα δυσανάλογα μεγάλο βάρος χρεών και να απειλήσουν τον ενάρετο κύκλο, τονίζει ο οίκος. 

Γιατί προβληματίζει η Ελλάδα 

Όπως εξηγεί η Deutsche Bank, οι χώρες που ήδη αντιμετώπιζαν αδυναμίες στο τραπεζικό τους σύστημα είναι εκείνες που επλήγησαν περισσότερο (όπως π.χ. μέσω του τουρισμού) από την πανδημία. 

«Έως τα μέσα του 2020, τέσσερις χώρες μέλη είχαν τραπεζικά συστήματα με δείκτες κόκκινων δανείων πάνω από τα επίπεδα αναφοράς (που έχουν τεθεί ως στόχος από το Eurogroup για την πρόοδο προς την Τραπεζική Ένωση): Η Ελλάδα, η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ιταλία», τονίζει η Deutsche Bank.  «Η ανησυχία είναι ότι α) κάθε μία από αυτές τις χώρες ανήκει σε εκείνες που δέχθηκαν το βαρύτερο πλήγμα στο ΑΕΠ τους εξαιτίας της πανδημίας και β) τα κρατικά μέτρα στήριξης κρατούν τα κόκκινα δάνεια σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα», προσθέτει. 

«Όταν τα μέτρα αυτά λήξουν, τα κόκκινα δάνεια και οι χρεοκοπίες αναμένεται να αυξηθούν, εάν δεν αλλάξει κάτι», σημειώνει ο οίκος. 

Τι πρέπει να γίνει 

Σύμφωνα με την Deutsche Bank, οι μέχρι στιγμής πολιτικές δείχνουν μία διάθεση των αρχών να προλάβουν το πρόβλημα και να αποτρέψουν τα λάθη της προηγούμενης κρίσης. Όσο γρηγορότερα αντιμετωπιστούν τα κόκκινα δάνεια, τόσο πιθανότερο είναι ότι ο τραπεζικός τομέας θα μπορέσει να στηρίξει αντί να υπονομεύσει την οικονομική ανάκαμψη μετά την πανδημία. «Τα αποτελεσματικά και προσαρμόσιμα πτωχευτικά πλαίσια και τα επαρκή τραπεζικά κεφάλαια είναι το κλειδί», τονίζει ο οίκος. 

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει τονίσει την ανάγκη να μην αρθούν τα δημοσιονομικά μέτρα στήριξης πρόωρα, ενώ η στόχευση του Next Generation EU, ο ρόλος του Μάριο Ντράγκι επί του σχεδίου ανάκαμψης της Ιταλίας και η προληπτική λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των πιθανών προβλημάτων χρέους που θα αφήσει η πανδημία στις επιχειρήσεις, κάνουν τη Deutsche Bank να αισιοδοξεί ότι η Ευρώπη θα διαχειριστεί την κρίση αυτή αποτελεσματικά. 

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News