Αυξάνονται και πληθύνονται οι ελληνικές μικροζυθοποιίες

Φονιάς, Μαρµίτα, Nissiopi, Johnnie’s Beer, Ικαριώτισσα, Λόλα, Noctua, Carpinus, Nema, Ftelos, Charma, Local Streets, Valia Calda, Xaos, Utopia, Iama, Pariani, Flaros, Katsika, Lazy Mules, Vambeer… O κατάλογος µοιάζει ατελείωτος, καθώς πάνω από 400 είναι οι ετικέτες των ελληνικών µικροζυθοποιιών, µε ευφάνταστες συχνά ονοµασίες. Μπορεί πριν από 10 χρόνια ο αριθµός των ζυθοποιιών στην Ελλάδα να ήταν µόλις 20, τώρα όµως είναι σχεδόν τετραπλάσιος, καθώς υπερβαίνουν τις 75 και πλέον βρίσκονται σχεδόν σε κάθε νοµό της χώρας, ακόµη και σε ακριτικές περιοχές, όπως στη Σαµοθράκη, ή σε περιοχές µε παράδοση στην παραγωγή ούζου, όπως η Λέσβος.

Ο Φονιάς δεν είναι µόνον ο γνωστός καταρράκτης στη Σαµοθράκη, αλλά και µάρκα µπίρας που παράγεται κοντά στην Καµαριώτισσα, την πρωτεύουσα αυτού του ιδιαίτερου νησιού. Η Νησιώπη είναι η µεγαλύτερη σε έκταση νησίδα της Λέσβου και βρίσκεται στο Σίγρι, γνωστό κυρίως για το απολιθωµένο δάσος, εκεί όπου βρίσκεται και η οµώνυµη µικροζυθοποιία η οποία παράγει τις πρώτες µπίρες του νησιού πλέον και στη Μυτιλήνη, αφού µέχρι πρόσφατα οι ιδρυτές της εφήρµοζαν τη λεγόµενη νοµαδική ζυθοποίηση (σ.σ. πρόκειται για την περίπτωση που βράζεις τη συνταγή σου σε ένα ζυθοποιείο, χωρίς αυτό να σου ανήκει), παράγοντας την µπίρα τους στη Μικροζυθοποιία Χίου. Την πρακτική αυτή, της νοµαδικής ζυθοποίησης, ακολουθούν αρκετοί ακόµη ζυθοποιοί στην Ελλάδα, κυρίως από νησιά, καθώς η ενασχόληση µε την παραγωγή µπίρας απαιτεί και αρκετά χρήµατα.

Μικροζυθοποιίες υπάρχουν ακόµη και µέσα στην Αθήνα, από τα νότια προάστια, όπως η Sourmena Brew (επίσης νοµαδική), η οποία ξεκίνησε την περίοδο του lockdown, έως τα βόρεια, όπως η Ζυθοποιία Αναστασίου σε έναν από τους πιο εµπορικούς δρόµους στο Χαλάνδρι.

Ποια είναι τα συγκριτικά τους πλεονεκτήµατα; Συχνά πρόκειται για απαστερίωτες, αφιλτράριστες µπίρες µε πιο ιδιαίτερη γεύση που καταναλώνονται κυρίως ως ποτό, παρά ως συνοδευτικό του φαγητού. Αρκετές από αυτές έχουν βρει τον δρόµο τους προς το ράφι και µεγάλων αλυσίδων σούπερ µάρκετ, µε το µεγαλύτερο άνοιγµα προς αυτή την κατηγορία να έχει γίνει εδώ και χρόνια κυρίως από την αλυσίδα «ΑΒ Βασιλόπουλος», ενώ σε ό,τι αφορά το κανάλι της εστίασης τις βρίσκει κάποιος συχνά µόνο σε καταστήµατα στον τόπο παραγωγής τους. Πολύ πιο εύκολα βρίσκει κάποιος αρκετές από αυτές τις µπίρες σε ηλεκτρονικά καταστήµατα.

Τα τελευταία χρόνια κάποιες από τις συγκεκριµένες µπίρες αποτέλεσαν στόχο εξαγοράς µεγαλύτερων οµίλων. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελεί η Μικροζυθοποιία Κυκλάδων (µπίρα Νήσος), το 35% της οποίας αποκτήθηκε το φθινόπωρο του 2023 από την Ολυµπιακή Ζυθοποιία, θυγατρική στην Ελλάδα του οµίλου Carlsberg. To 2022 η Μικροζυθοποιία Siris, που ιδρύθηκε στις Σέρρες το 2014 και έγινε γνωστή από την µπίρα Voreia, εξαγοράστηκε από τον όµιλο Φώτου Φωτιάδη, που δραστηριοποιείται κυρίως στην εµπορία ποτών σε Κύπρο, Ελλάδα, Ρουµανία, Κροατία και Σλοβενία. Ας σηµειωθεί ότι αγοραστής αναζητείται για την Ελληνική Ζυθοποιία Αταλάντης, ενώ πληροφορίες θέλουν κορυφαία ζυθοποιία να ενδιαφέρεται για την εξαγορά συγκεκριµένης µικροζυθοποιίας. Από την άλλη, µια εταιρεία, η οποία µέχρι τώρα είχε ετήσια παραγωγή κάτω από 200.000 λίτρα, η Ζυθοποιία Μακεδονίας Θράκης (Βεργίνα), ετοιµάζεται να αλλάξει κατηγορία.

Σύµφωνα µε τα τελευταία διαθέσιµα στοιχεία (2022), η παραγωγή µπίρας στην Ελλάδα διαµορφώθηκε σε 4,22 εκατ. εκατόλιτρα από 3,75 εκατ. εκατόλιτρα το 2013. Η κατά κεφαλήν κατανάλωση παραµένει χαµηλή στην Ελλάδα συγκριτικά µε την υπόλοιπη Ευρώπη, ενώ πλέον υπολογίζεται πως το 60% της κατανάλωσης γίνεται στη λεγόµενη «κρύα αγορά» (καφεστίαση).

Το 2023 συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση (εξαιρουµένης της Ελλάδας) παρήχθησαν 34,3 δισ. λίτρα µπίρας, µε µεγαλύτερους παραγωγούς τη Γερµανία, την Ισπανία, την Πολωνία, την Ολλανδία και το Βέλγιο.

Ανησυχία για την αιφνίδια αλλαγή στη φορολογία

Αναστάτωση αλλά και εύλογα ερωτήµατα για τη σκοπιµότητά της προκαλεί η αιφνίδια, εν µέσω καλοκαιριού, απόφαση του υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών να αλλάξει τον τρόπο φορολόγησης των µικρών ζυθοποιείων.

Ειδικότερα, σύµφωνα µε την απόφαση του υφυπουργού Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών Χρίστου ∆ήµα, η οποία δηµοσιεύθηκε στην Εφηµερίδα της Κυβερνησεως στις 25 Ιουλίου 2024 (αριθµός Φύλλου Β4365), αν και η βασική προϋπόθεση για να χαρακτηρισθεί ένα ζυθοποιείο µικρό είναι να έχει ετήσια παραγωγή έως 200.000 εκατόλιτρα, πλέον προβλέπεται ότι εάν ξεπεράσει αυτό το όριο, θα επιβαρύνεται µε τον πλήρη ειδικό φόρο κατανάλωσης, αυτόν που ισχύει για τις µεγάλες ζυθοποιίες, από τον πρώτο χρόνο. Τι ίσχυε µέχρι σήµερα; Με βάση απόφαση του 2011 προβλεπόταν ότι τα µικρά ζυθοποιεία είχαν το δικαίωµα να συνεχίζουν να υπάγονται στο καθεστώς µειωµένου ειδικού φόρου κατανάλωσης, ακόµη και αν ξεπεράσουν το όριο των 200.000 εκατόλιτρων, δικαίωµα που µπορούσαν να το διατηρήσουν µέχρι δύο χρόνια. Η παροχή αυτού του δικαιώµατος είχε στην ουσία χαρακτήρα αναπτυξιακού εργαλείου, αφού λειτουργούσε ως παράγων ενίσχυσης της ρευστότητάς τους σε περίπτωση που επιθυµούσαν να περάσουν µόνιµα στη µεγάλη κατηγορία, αυτήν των µεγάλων ζυθοποιείων, µε παραγωγή άνω των 200.000 εκατόλιτρων. Μία τουλάχιστον ζυθοποιία, η οποία σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε αναζήτηση αγοραστή, είχε ξεπεράσει στο παρελθόν, όπως επισηµαίνουν στην «Κ» υψηλόβαθµα στελέχη της αγοράς µπίρας στην Ελλάδα, αυτό το όριο, αλλά στη συνέχεια έπεφτε κάτω από αυτό, χωρίς να δηµιουργηθεί κάποιο πρόβληµα.

Το ζήτηµα έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση του ενός εκ των δύο συλλογικών φορέων εκπροσώπησης των επιχειρήσεων ζύθου στην Ελλάδα, εν προκειµένω του Συνδέσµου Μικρών Ανεξάρτητων Ζυθοποιών Ελλάδας (ΣΜΑΖΕ). Με επιστολή του προς τον αρµόδιο υφυπουργό, ο ΣΜΑΖΕ κατ’ αρχάς εκφράζει την τεράστια έκπληξή του για την «αιφνίδια», όπως χαρακτηρίζει, έκδοση της επίµαχης υπουργικής απόφασης και υποστηρίζει ότι αυτή «αποστερεί –άνευ ουσιαστικού δηµοσιονοµικού αντικρίσµατος στα δηµόσια οικονοµικά– τη δυνατότητα αξιοποίησης, από τις µικρές ζυθοποιίες, του προκύπτοντος οικονοµικού οφέλους από την αύξηση των πωλήσεών τους καθ’ όλο το έτος αναφοράς, µε σοβαρό αντίκτυπο στην τρέχουσα και µελλοντική ρευστότητά τους και υπονοµεύει εν τέλει την επιλογή της αξιοποίησης των κεφαλαίων τους σε στρατηγικές επενδύσεις για την περαιτέρω ανάπτυξή τους». Στην ίδια επιστολή ο ΣΜΑΖΕ αφήνει σαφείς αιχµές για τη σκοπιµότητα της εν λόγω απόφασης, καθώς σε άλλο σηµείο αναφέρει ότι «οι µόνοι ωφελούµενοι θα είναι οι πολυεθνικές εταιρείες που σήµερα ελέγχουν το µεγαλύτερο µέρος της ελληνικής αγοράς ζύθου».

Στην υπόθεση υπάρχουν δύο ακόµη ενδιαφέροντα στοιχεία: πρώτον, ότι ο ΣΜΑΖΕ έχει αποστείλει µία ακόµη επιστολή προς τον αρµόδιο υφυπουργό µε την οποία ζητεί να του χορηγηθεί έγγραφο υποτιθέµενου αιτήµατος που είχε κατατεθεί από τον σύνδεσµο, µε το οποίο ο ίδιος ο ΣΜΑΖΕ ζητούσε την αλλαγή του φορολογικού καθεστώτος. ∆εύτερον, ο έτερος συλλογικός φορέας εκπροσώπησης του κλάδου, η Ελληνική Ενωση Ζυθοποιών, στην οποία συµµετέχουν και µεγάλες και µικρές ζυθοποιίες δεν έχει τοποθετηθεί δηµοσίως επί της υπουργικής απόφασης.

Διαβάστε επίσης:

Αθηναϊκή Ζυθοποιία: Κέρδη 37,52 εκατ. το 2023

Σε νέα εποχή μπαίνει η Ζυθοποιία «Βεργίνα»

Στο Δικαστήριο της Ολλανδίας η μάχη της μπίρας

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News