Γκ. Χαρδούβελης: Οι ελληνικές τράπεζες έχουν γυρίσει οριστικά σελίδα

Στη σημαντική προσφορά των τραπεζών στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, τις προκλήσεις του μέλλοντος και τη σημερινή κατάσταση των ελληνικών τραπεζών αναφέρθηκε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών Γκίκας Χαρδούβελης, μιλώντας στην Τακτική Γενική Συνέλευση της ΕΕΤ.

Κατά τις δηλώσεις του κ. Χαρδούβελη, οι ελληνικές τράπεζες έχουν διανύσει μεγάλη απόσταση τα τελευταία χρόνια στο απαιτητικό και γεμάτο προκλήσεις εγχώριο και παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, έχουν βελτιώσει σημαντικά τη θέση τους και τα χρηματο-οικονομικά τους μεγέθη, με οδηγό την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και «έχουν γυρίσει οριστικά σελίδα», όπως είπε χαρακτηριστικά.

«Ενδεικτικά αναφέρω ότι τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα έχουν συρρικνωθεί σημαντικά.  Στο τέλος Δεκεμβρίου του 2023 ανέρχονταν σε 9,9 δισ. ευρώ, ένα ποσοστό 6,6% στο σύνολο του χαρτοφυλακίου των δανείων», σημείωσε ο κ. Χαρδούβελης, προσθέτοντας πως το ποσοστό αυτό είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο στην Ευρώπη, που σήμερα είναι περίπου στο 1,8%, όμως η πτώση υπήρξε εντυπωσιακή: Διότι τον Σεπτέμβριο του 2016 ήταν το ποσοστό των NPEs ήταν 49,1%, και σε απόλυτο μέγεθος 106 δισ. ευρώ  

Όπως είπε ο πρόεδρος της ΕΕΤ, μέσα στο 2023, οι ελληνικές τράπεζες εμφάνισαν μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων τη στιγμή που στην υπόλοιπη Ευρώπη παρατηρήθηκε αύξηση. «Η τεράστια αυτή πτώση επιτεύχθηκε με οργανικές και μη-οργανικές μεθόδους. Τη σημαντικότερη συνεισφορά είχε το πρόγραμμα τιτλοποιήσεων «ΗΡΑΚΛΗΣ», που  βασίστηκε στην αρωγή της Πολιτείας.  Δηλαδή, στην παροχή εγγύησης από το ελληνικό Δημόσιο, τιμολογημένη με όρους αγοράς, και την αντίστοιχη καταβολή προμήθειας στο ελληνικό Δημόσιο από τις τράπεζες», ανέφερε.   

«Η Πολιτεία αυξάνει την περίμετρο του ΗΡΑΚΛΗ ΙΙΙ, και συγχρόνως απολαμβάνει περισσότερα έσοδα από την ίδια την εγγύηση, αλλά κυρίως απολαμβάνει μια οικονομία με ακόμα πιο σταθερό χρηματοοικονομικό σύστημα και χαμηλότερα επιτόκια, τα οποία με τη σειρά τους φέρνουν ακόμα μεγαλύτερη ανάπτυξη.  
Η σταθερότητα και η ανάπτυξη φέρνουν ακόμα υψηλότερα  έσοδα στην Πολιτεία, ενώ ισχυροποιούν ακόμα περισσότερο τις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και τις τράπεζες», πρόσθεσε.  

Για τις αναβαθμίσεις

Ο κ. Χαρδούβελης ανέφερε ότι «ήδη δύο συστημικές τράπεζες έχουν την επενδυτική βαθμίδα από δύο διαφορετικούς αξιολογικούς οίκους.  Αναμένεται να ακολουθήσουν σύντομα και οι υπόλοιπες τράπεζες και μάλιστα από περισσότερους οίκους. Οι αξιολογήσεις αυτές δείχνουν ότι γυρίσαμε σελίδα και στα μάτια των διεθνών αξιολογητών. Βέβαια, ότι γυρίσαμε σελίδα φαίνεται στα ξεκάθαρα στοιχεία των ισολογισμών».

Πρώτον, ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας των κεφαλαίων κατηγορίας Ι (Common Equity Tier 1 ratio – CET1 ratio), που παρακολουθεί επισταμένως ο επόπτης, ο SSM, τον Δεκέμβριο του 2023 ήταν στο 15,5% σε ενοποιημένη βάση.  Σημειώνω ότι ο αντίστοιχος Ευρωπαϊκός μέσος όρος ήταν περίπου στο ίδιο ύψος, 15,7%.

Δεύτερον, οι δείκτες ρευστότητας, που επίσης παρακολουθεί ο επόπτης, υπερβαίνουν κατά πολύ τα ελάχιστα απαιτούμενα. Άλλωστε οι καταθέσεις των ιδιωτών βρίσκονται σε συνεχή ανοδική πορεία μετά το 2019. Έχουν αυξηθεί από €143 δισ. το 2019 σε €194 δισ. σήμερα, δηλαδή κατά περίπου €50 δισ.  Σημειώνω ότι στο τέλος του 2023 ο λόγος δανείων προς καταθέσεις ήταν στο 67,2%, δηλαδή πολύ κάτω της μονάδας, γεγονός που καταδεικνύει την ύπαρξη πλεονάσματος σε καταθέσεις και άφθονη ρευστότητα.

Τρίτον, όλες οι τράπεζες έχουν εκδώσει επιπλέον ομόλογα και έτσι έχουν ένα επιπλέον μαξιλάρι προστασίας των καταθετών, πέραν των κεφαλαίων κατηγορίας Ι και ΙΙ.  Αυτό το δεύτερο μαξιλάρι  είναι απαίτηση του δεύτερου και επίσης απαιτητικού  επόπτη, του SRB.  
Τα ομόλογα αυτά δεν έχουν απολύτως κανένα άμεσο όφελος για τις τράπεζες, διότι οι τράπεζες, όπως ανέφερα,  έχουν ρευστότητα που τους περισσεύει, δεν την χρειάζονται, ενώ τα ομόλογα τις επιβαρύνουν με δυσανάλογο κόστος.
Δηλαδή εκδίδονται υποχρεωτικά μόνον και μόνον για προληπτικούς λόγους εποπτείας.  
Οι τράπεζες στην Ελλάδα και όλη την Ευρώπη υποχρεώ-νονται από τον επόπτη να απορροφούν αυτό το επιπλέον διαρκές υψηλό και αχρείαστο κόστος, που δεν φαίνεται εύκολα σε τρίτους, μόνον και μόνον για τη σταθερότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος και της οικονομίας, δηλαδή για το κοινό καλό.
Γυρίσαμε σελίδα και σε αυτό το επιπλέον κόστος διότι οι αποδόσεις των ομολόγων αυτών έχουν μειωθεί από υψηλότερες του 8% το 2022 σε κάτω του 5% σήμερα.

Τέταρτον, ένας αξιόπιστος δείκτης της σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος είναι τα αποτελέσματα από τις πανευρωπαϊκές ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων, τα λεγόμενα stress tests, που διενεργεί ανά δύο έτη η ΕΚΤ, συγκεκριμένα ο SSM.  Στα τελευταία τεστ του 2023, οι 4 ελληνικές συστημικές τράπεζες αναδείχτηκαν στην 5η, 12η, 13η, και 19η θέση ανάμεσα σε 109 συστημικές τράπεζες, γεγονός που κατατάσσει τη χώρα μας ως την 4η καλύτερη χώρα από πλευράς σταθερότητας του τραπεζικού συστήματος στην ΕΕ-27 και την πρώτη στη Νότια Ευρώπη.

Πέμπτον, μετά πολλά χρόνια συρρίκνωσης και ανα-διάρθρωσης που κληροδότησε η δεκαετής κρίση, εδώ και δύο χρόνια, οι ελληνικές τράπεζες έχουν σταθεροποιηθεί και καταγράφουν ισχυρή θετική κερδοφορία. ενώ τα κέρδη μετά από φόρους έφτασαν τα €3,6 δισ.  

Ως ποσοστό των ιδίων κεφαλαίων τα καθαρά κέρδη ήταν στο 12%, ένα ποσοστό πολύ υψηλότερο του μέσου όρου στην Ευρώπη. Έτσι, φέτος, πρόσθεσε ο κ. Χαρδούβελης, μετά από 16 χρόνια, οι ελληνικές τράπεζες θα διανείμουν ξανά μέρισμα στους μετόχους τους, όπως κάνουν όλες οι ώριμες και υγιείς επιχειρήσεις. 
Η  πράξη αυτή σηματοδοτεί την απόλυτη επάνοδο του εγχώριου τραπεζικού συστήματος στην κανονικότητα.

Για το μέλλον της θετικής πορείας των τραπεζών

Ο πρόεδρος της ΕΕΤ αναφέρθηκε στο ερώτημα που τίθεται σήμερα από πολλούς αναλυτές, δημοσιογράφους, και επενδυτές είναι αν η θετική πορεία των τραπεζών μπορεί να συνεχιστεί και στο μέλλον.

Έφερε ως παράδειγμα ισχυρισμούς ότι η βελτίωση της κερδοφορίας των τραπεζών οφείλεται κυρίως στην αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ μετά τον Ιούλιο του 2022. 
Πρόσθεσε πως την απάντηση την έχουν ήδη δώσει οι επενδυτές στο χρηματιστήριο. «Οι επενδυτές προφανώς βλέπουν τη μελλοντική πτώση των επιτοκίων και παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουν να αγοράζουν τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών. Παρατηρούμε ότι οι τιμές των τραπεζικών μετοχών ανεβαίνουν, και οι δείκτες τιμών προς λογιστική αξία πλησιάζουν τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς δείκτες».  

Σημείωσε ότι το ενδιαφέρον αυτό των επενδυτών συνέβαλε στην επιτυχή προσπάθεια από-επένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. «Θυμίζω τις περιπτώσεις πέρυσι της Εθνικής Τράπεζας, της Eurobank και της Alpha Bank, και φέτος της Τράπεζας Πειραιώς. Θυμίζω, επίσης, την είσοδο μιας μη συστημικής Τράπεζας, της Optima, στο Χρηματιστήριο αλλά και την προσπάθεια δημιουργίας ενός 5ου τραπεζικού πυλώνα μέσω της συγχώνευσης της Attica Bank με την Παγκρήτια Τράπεζα, που δρομολογείται εντός του 2024», πρόσθεσε.

«Τι βλέπουν λοιπόν οι επενδυτές για το μέλλον των ελληνικών τραπεζών και είναι τόσο αισιόδοξοι;», διερωτήθηκε.

«Πιστεύω ότι βλέπουν τις ελληνικές τράπεζες να μετασχη-ματίζονται γρήγορα και τις συγκρίνουν με αυτό που γίνεται στην Ευρώπη. Βλέπουν ότι επενδύουν σε νέες τεχνολογίες και ψηφιοποιούνται. Πράγματι, οι τράπεζες επενδύουν πάνω από €400 εκ. για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους και οι επενδύσεις αυτές αυξάνονται κάθε χρόνο». 

Όπως είπε, οι νέοι σήμερα θέλουν να κάνουν τα πάντα από το κινητό τους και δεν τους αρέσει να επισκέπτονται τα υποκαταστήματά μας. Σχεδόν το ίδιο κάνουν και οι πιο ηλικιωμένοι. Έτσι και οι τράπεζες αναγκάζονται να μειώνουν τον αριθμό των παραδοσιακών καταστημάτων και να ενισχύουν τις συμβουλευτικές τους υπηρεσίες,
προσπαθώντας συγχρόνως να έχουν παρουσία σε όλες τις απομακρυσμένες περιοχές ώστε να εξυπηρετούνται οι πολίτες.  

Συγχρόνως, ακολουθούν μακροπρόθεσμη στρατηγική. Επενδύουν στο ανθρώπινο δυναμικό τους, και κυρίως, επεκτείνουν το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο. 

«Στο ερώτημα, λοιπόν, από πού θα έρθει η κερδοφορία μελλοντικά, όταν τα επιτόκια της κεντρικής τράπεζας αρχίσουν να μειώνονται, η προφανής απάντηση είναι από την αύξηση των εργασιών τους, κυρίως από το δανειακό τους χαρτοφυλάκιο.  Η μεγέθυνση αυτή είναι εφικτή σε μια οικονομία που συνεχίζει να αναπτύσσεται. 
Η καθαρή ροή τραπεζικών πιστώσεων προς τις μη- χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις ήταν θετική και το 2023, δηλαδή για έβδομο κατά σειρά έτος. Τα νέα δάνεια των επιχειρήσεων ήταν περισσότερα από τις αποπληρωμές των παλαιότερων δανείων που λήγουν. Και οι πιστώσεις αυτές κατευθύνθηκαν κυρίως στους τομείς της βιομηχανίας, της ενέργειας, του εμπορίου, και του τουρισμού.  

Ακόμα και στη λιανική τραπεζική, όπου οι καθαρές πιστώσεις δεν μπόρεσαν ακόμα να αντιστρέψουν την παλιά αρνητική τους πορεία, το 2023 είδαμε θετικό πρόσημο 3,8% στα καταναλωτικά δάνεια. 

Βέβαια, η μεγάλη πρόκληση για τις τράπεζες και την οικονομία είναι η επέκταση του δανειακού τους χαρτοφυλακίου προς τις Μικρο Μεσαίες Επιχειρήσεις. 
Στην Ελλάδα οι πιο πολλές  επιχειρήσεις είναι μικρές.  Οι περισσότερες από αυτές, ιδιαίτερα οι πολύ μικρές, αδυνατούν να παρουσιάσουν business plans και να τεκμηριώσουν την μελλοντική τους κερδοφορία. Εκεί πρέπει να δοθεί έμφαση, τόσο από τις τράπεζες όσο και από την Πολιτεία.  

Και οι επόπτες ίσως θα πρέπει να μαλακώσουν λίγο, διότι πολλές φορές οι τράπεζες θέλουν να δανείσουν αλλά δεν τους επιτρέπουν οι επόπτες, είτε άμεσα είτε έμεσα με την υπέρογκη γραφειοκρατία που επιβάλλουν και που δεν μπορούν να αντέξουν οι μικρές επιχειρήσεις», κατέληξε στην ομιλία του ο κ. Χαρδούβελης.

moneyreview.gr

Διαβάστε επίσης:

Κ. Χατζηδάκης: Επεκτείνεται ο Ηρακλής – Μικρή παράταση για το IRIS

Γ. Στουρνάρας: Ψηλά στην ατζέντα της ΤτΕ η κλιματική αλλαγή και η βιωσιμότητα

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News