Πώς «έχασαν» 18,5 δισ. τα ασφαλιστικά ταμεία

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, το τεράστιο έλλειµµα στην αποτελεσµατική, επαγγελµατική διαχείριση, παρότι το θεσµικό πλαίσιο υπήρχε, έστω και µε καθυστέρηση, καταγράφει στο βιβλίο του «Το Οικοσύστηµα της Επαγγελµατικής Ασφάλισης στην Ελλάδα» ο οικονοµολόγος, διδάκτωρ του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Ενωσης Ταµείων Επαγγελµατικής Ασφάλισης (ΕΛΕΤΕΑ) και του ΤΕΑ του υπουργείου Οικονοµικών (ΤΕΑ-ΥΠΟΙΚ) Χρήστος Νούνης. Απαντώντας στο υποθετικό σενάριο «Τι θα συνέβαινε εάν το σύνολο των κεφαλαίων των Ταµείων του 2002 επενδυόταν µέσω της ΑΕ∆ΑΚ των Ασφαλιστικών Οργανισµών και δη στα δύο αµοιβαία κεφάλαια Οµολογιακό Εσωτερικού και Μεικτό Εσωτερικού», καταλήγει στο συµπέρασµα ότι τα Ταµεία «έχασαν» υπεραξίες 18,6 δισ. ευρώ και µαζί έχασαν έδαφος που δεν µπορεί να καλυφθεί πλήρως, καθώς ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω για να διορθωθούν τα σφάλµατα, οι κακές πρακτικές, η διαχρονική αδράνεια και η ανορθολογική στρατηγική διαχείρισης των διαθεσίµων των ασφαλιστικών ταµείων. Μπορούν όµως, επισηµαίνει ο κ. Νούνης, τα διδάγµατα του παρελθόντος να αποτελέσουν οδηγό για τον εντοπισµό των βέλτιστων πρακτικών και την αποφυγή καταστροφικών επιλογών.

Οπως αναλύεται στο βιβλίο, τα δύο Αµοιβαία Κεφάλαια που διαχειριζόταν η ΑΕ∆ΑΚ του ΙΚΑ, το Οµολογιακό Εσωτερικού και το Μεικτό Εσωτερικού, για όλη την περίοδο των τελευταίων 21 ετών, και δη από το 2002 έως και 31/12/2023 κατέγραψαν σωρευτικές αποδόσεις της τάξης του 102%. Συγκεκριµένα, το Οµολογιακό Α/Κ για την περίοδο 20022023 είχε απόδοση 8,2%, αυξάνοντας τα αρχικά επενδεδυµένα κεφάλαια των 338 εκατ. ευρώ σε 366 εκατ. ευρώ, παρά τη σηµαντική αρνητική επίδραση του «κουρέµατος» του ελληνικού χρέους το 2012. Αντίστοιχα, το Μεικτό Α/Κ πέτυχε αξιοσηµείωτη υπερβάλλουσα απόδοση της τάξης του 180%, αυξάνοντας τα αρχικά του κεφάλαια, από 405 εκατ. ευρώ το 2002, σε 960 εκατ. ευρώ το 2023. Ετσι, συνολικά, τα δύο Αµοιβαία Κεφάλαια διπλασίασαν την ονοµαστική αξία του χαρτοφυλακίου τους, από τα 743 εκατ. ευρώ σε 1,5 δισ. ευρώ, πετυχαίνοντας µεσοσταθµική ετήσια απόδοση της τάξης του 4,36%.

Με δεδοµένο ότι η περιουσία των φορέων κοινωνικής ασφάλισης το 2002 προσέγγισε το 11,2% του ελληνικού ΑΕΠ –σύµφωνα µε τα στοιχεία του κοινωνικού προϋπολογισµού– τα αποθεµατικά τους σε ονοµαστικές τιµές άγγιζαν τα 18,10 δισ. ευρώ (µε το ελληνικό ΑΕΠ να εκτιµάται στα 162,08 δισ. ευρώ). Στο υποθετικό λοιπόν ερώτηµα τι θα γινόταν εάν το σύνολό τους τοποθετούνταν και επενδύονταν στο χαρτοφυλάκιο της ΑΕ∆ΑΚ των ασφαλιστικών οργανισµών, για 21 χρόνια, θα κατέγραφαν σωρευτική απόδοση 102%. Ετσι, στο τέλος του 2023 το κεφάλαιο του ΕΦΚΑ που είναι ο καθολικός διάδοχος των ασφαλιστικών ταµείων, θα ήταν 36,56 δισ. ευρώ και θα κατέγραφε υπεραξία ύψους 18,46 δισ. ευρώ. Σύµφωνα µάλιστα µε τον κ. Νούνη, η υπεραξία αυτή υπερβαίνει και τη µέση ετήσια κρατική επιχορήγηση ύψους 15,68 δισ. ευρώ που καταβλήθηκε από τον κρατικό προϋπολογισµό για την παροχή συντάξεων κατά την περίοδο 2009-2022. Μάλιστα, ο συγγραφέας επισηµαίνει µε έµφαση πως κατά τη διάρκεια της συγκεκριµένης περιόδου, η πραγµατοποιηθείσα επενδυτική απόδοση του χαρτοφυλακίου της ΑΕ∆ΑΚ του ΙΚΑ ενσωµατώνει τη σοβαρή αρνητική επίδραση από το «κούρεµα» του ελληνικού χρέους, την αποµείωση των ελληνικών οµολόγων και τη σηµαντική πτώση της εγχώριας χρηµατιστηριακής αγοράς κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Ο κ. Νούνης ξεκαθαρίζει επίσης ότι το αποτέλεσµα δεν είναι πλήρως αντιπροσωπευτικό, εντούτοις παραµένει ενδεικτικό του µακροχρόνιου οφέλους που θα προέκυπτε από τη δυνητική καθολική εφαρµογή του συστήµατος της κεφαλαιοποίησης στην ενεργό διαχείριση του συνόλου των αποθεµατικών των Ταµείων, και όχι µόνο του 23% των περιουσιακών τους στοιχείων σε κινητές αξίες και ακίνητα, βάσει του υφιστάµενου θεσµικού πλαισίου.

Εάν µάλιστα, η αφετηρία των επενδύσεων ήταν το 2011 και όχι το 2002, τότε τα 31 δισ. ευρώ αποθεµατικά του ΙΚΑ θα µπορούσαν ακόµη και να τριπλασιαστούν, εάν επενδύονταν µέσω της ΑΕ∆ΑΚ του, φθάνοντας τα 102 δισ. ευρώ και επιτυγχάνοντας αποδόσεις της τάξης του +330%. Καθώς µάλιστα υπάρχει και η Ε∆ΕΚΤ ΑΕΠΕΥ των ταµείων, στο σενάριο τα 31 δισ. ευρώ να επενδύονταν µέσω αυτής, στο διεθνές χαρτοφυλάκιό της, η σωρευτική απόδοση για την περίοδο 2011-2021 θα ήταν της τάξης του 112% (όσο και η επενδυτική επίδοση των υπό διαχείριση κεφαλαίων της Ε∆ΕΚΤ) και το κεφάλαιο θα έφτανε τα 65,8 δισ. ευρώ.

Διαβάστε επίσης: 

2 χρόνια ΤΕΚΑ: Απολογισμός και τα νέα δεδομένα για την επικουρική ασφάλιση των νέων

Οι σημερινοί έφηβοι θα γεράσουν δουλεύοντας – Σύνταξη στα 72,5

Βιώσιμο το ασφαλιστικό, αλλά με χαμηλές συντάξεις