Scope: Η διπλή απειλή από δημογραφικό και κλίμα – Τι σημαίνει για την Ελλάδα

Αντιμέτωπες με το διπλό «βαρίδι» της κλιματικής αλλαγής και του δημογραφικού θα βρεθούν τις επόμενες δεκαετίες οι ευρωπαϊκές οικονομίες, προειδοποιεί η Scope Ratings.

Ανάλυση του οίκου αξιολόγησης διαπιστώνει ότι οι κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή και το δημογραφικό είναι περιορισμένοι σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, αλλά θα αποτελέσουν μια σημαντική και αυξανόμενη πρόκληση για την τροχιά των δημοσίων χρεών τις επόμενες τρεις δεκαετίες.

Ειδικότερα, η γήρανση του πληθυσμού αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή, καθώς μπορεί να οδηγήσει το δημόσιο χρέος κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερα σε σχέση με το ευνοϊκό σενάριο στις χώρες της Ε.Ε.

Παράλληλα, το δημόσιο χρέος θα είναι κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, 3 ποσοστιαίες μονάδες και 5 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο σε σχέση με το κεντρικό σενάριο στα τρία δυσμενή σενάρια για το κλίμα αντίστοιχα – το «ελεγχόμενο», το «hothouse» και το «ανεξέλεγκτο»-έως το 2050.

Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι η γήρανση του πληθυσμού και η κλιματική αλλαγή θα λάβουν χώρα ταυτόχρονα και θα επιτείνουν τις ανοδικές πιέσεις στην τροχιά των δημόσιων χρεών, όπως προειδοποιεί η Scope.

Βέβαια, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με το κάθε σενάριο κορυφώνουν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, με τις πιέσεις από το  δημογραφικό να αυξάνονται σταδιακά και να κορυφώνουν τη δεκαετία του 2050 και του 2060, πριν να σταθεροποιηθούν σε υψηλότερα επίπεδα  κατά το δεύτερο μισό του αιώνα.

Οι κίνδυνοι σε σχέση με την κλιματική αλλαγή είναι υψηλότεροι για τα επόμενα 10-15 χρόνια αλλά εκτιμάται ότι θα υποχωρήσουν σταδιακά, καθώς οι χώρες θα κινούνται προς τις κλιματικά ουδέτερες οικονομίες. Όμως, το σενάριο της αχαλίνωτης κλιματικής αλλαγής (hothouse), θα μπορούσε να προκαλέσει μη αναστρέψιμες φυσικές καταστροφές, που θα κλιμακωθούν σημαντικά το δεύτερο μισό του αιώνα.

Βέβαια, η Scope αναγνωρίζει ότι οι κίνδυνοι δεν είναι οι ίδιοι για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η γήρανση του πληθυσμού προκαλεί σοβαρότερες επιπτώσεις από ό,τι οι κλιματικοί κίνδυνοι. Όμως, η Ελλάδα αποτελεί την εξαίρεση σε αυτό τον κανόνα, μαζί με την Εσθονία, τη Γαλλία, τη Λετονία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Στις χώρες αυτές, το κόστος που σχετίζεται με τη γήρανση δεν θα αυξηθεί σημαντικά τις επόμενες δεκαετίες, λόγω των μεταρρυθμίσεων που έχουν εφαρμοστεί.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Όπως επισημαίνει η Scope, οι χώρες του Νότου παρουσιάζουν πολύ ισχυρή δυναμική του χρέους, με το μέσο δείκτη χρέους στην περιοχή να αναμένεται να μειωθεί κατά 55 ποσοστιαίες μονάδες στο διάστημα 2022-2050, στο 83% του ΑΕΠ.

Ο οίκος διαπιστώνει σημαντική μείωση του χρέους στην Ελλάδα (κατά 88 ποσοστιαίες μονάδες) και στην Πορτογαλία (κατά 80 ποσοστιαίες μονάδες).

Η αύξηση του κόστους που σχετίζεται με τη γήρανση είναι σχετικά ήπια για τις χώρες του Νότου, λόγω των προηγούμενων μεταρρυθμίσεων που αντιμετωπίζουν τις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις του ασφαλιστικού, αλλά και εξαιτίας των ήδη υψηλών δαπανών. Πέραν αυτού, το «ανεξέλεγκτο» και το «hothouse» σενάριο της κλιματικής αλλαγής θα πρόσθεταν 11 ποσοστιαίες μονάδες και 7 ποσοστιαίες μονάδες στο χρέος αντίστοιχα.

Ωστόσο, η Scope τονίζει ότι οι επιπτώσεις από τη γήρανση και την κλιματική αλλαγή θα προκαλούσαν μόνο επιβράδυνση αι όχι αντιστροφή της αναμενόμενης μείωσης του χρέους της Ν. Ευρώπης.

Οι χώρες του Νότου είναι πιο εκτεθειμένες στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής, έχουν τα υψηλότερα χρέη και τις χαμηλότερες αξιολογήσεις, σημειώνει ο οίκος. Συγκεκριμένα, οι ζημιές που αντιμετωπίζουν από το κράτος πρόνοιας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής είναι αρκετές φορές μεγαλύτερες σε σχέση με εκείνες στις χώρες του Βορρά.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιες χώρες της Ε.Ε. έχουν μικρότερα δημοσιονομικά περιθώρια για να αντιμετωπίσουν τους δυσανάλογους κλιματικούς κινδύνους, σε σχέση με άλλα κράτη. Την ίδια στιγμή, η ανάγκη για κλιματική δράση έρχεται σε σύγκρουση με τους στόχους της δημοσιονομικής προσαρμογής, καθώς λίγες χώρες της Ε.Ε. έχουν επαρκή δημοσιονομικά περιθώρια για να επιτύχουν τους στόχους της Συνθήκης των Παρισιών, μέσα στα όρια των κοινοτικών κανόνων για το έλλειμμα και το χρέος.

Διαβάστε επίσης: 

Scope: Ανθεκτική η Ελλάδα σε τυχόν κλιμάκωση στη Μ. Ανατολή – Δεν κινδυνεύει η επενδυτική βαθμίδα

Αισιόδοξη η Morgan Stanley για την Ελλάδα – Ανάπτυξη 2,3% φέτος και το 2024

UBS: Τι θα φέρει το 2024 σε οικονομία και αγορές – Ανάπτυξη 3% στην Ελλάδα

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News