HSBC: Γιατί το «μπαζούκα» της Ευρώπης είναι σχεδόν άθικτο
Το fund Next Generation EU δημιουργήθηκε το 2021 με στόχο να στηρίξει την ανάκαμψη της Ευρωζώνης μετά την πανδημία του κορωνοϊού, κυρίως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης των 750 δισ. ευρώ. Σχεδόν τρία χρόνια μετά, η Ε.Ε. έχει εκταμιεύσει μόλις 150 δισ. ευρώ, δηλαδή 100 δισ. ευρώ λιγότερα από τον προγραμματισμό, δείχνουν τα στοιχεία της HSBC. Και την ίδια στιγμή, οι χώρες που έλαβαν τα χρήματα αυτά δεν έχουν καταφέρει καν να τα ξοδέψουν όλα.
Όπως διαπιστώνουν οι αναλυτές της HSBC, το Ταμείο Ανάκαμψης έκανε μια αργή εκκίνηση, καθώς η υλοποίησή του έχει υπάρξει πιο αργή από ό,τι περίμενε η Κομισιόν. Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, κονδύλια συνολικού ύψους 250 δισ. ευρώ έπρεπε να είχαν εκταμιευτεί έως τώρα, έναντι των 150 δισ. ευρώ που έχουν εκταμιευτεί στην πραγματικότητα. Επομένως, η πρόοδος περιορίζεται περίπου στο 60% του σχεδιασμού, σημειώνει ο επενδυτικός οίκος.
Ο λόγος για τον οποίο δεν εκταμιεύτηκαν αυτά τα 100 δισ. ευρώ είναι, σύμφωνα με την HSBC, διπλός:
– Σε κάποιες περιπτώσεις τα αιτήματα των χωρών-μελών δεν έφτασαν ποτέ (πιθανότατα γιατί οι κυβερνήσεις γνώριζαν ότι δεν πληρούσαν τους όρους).
– Σε άλλες περιπτώσεις, οι πληρωμές καθυστέρησαν από την Κομισιόν, καθώς οι Βρυξέλλες πρέπει να επιβεβαιώσουν ότι η χώρα έχει επιτύχει τα ορόσημα και τους στόχους που έχουν συμφωνηθεί, πριν να εισηγηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την απελευθέρωση των χρημάτων.
Με βάση τον αρχικό σχεδιασμό, όλες οι χώρες θα έπρεπε έως τώρα να έχουν λάβει την τρίτη δόση και να βρίσκονται στη διαδικασία των αιτημάτων για την τέταρτη δόση. Όμως, αυτή τη στιγμή, μόνο η Ισπανία έχει λάβει την τρίτη δόση.
Πέραν των καθυστερήσεων στις εκταμιεύσεις, υπάρχουν και δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης συνολικού ύψους 220 δισ. ευρώ, τα οποία δεν έχουν ζητήσει οι χώρες-μέλη. Οι κυβερνήσεις έχουν περιθώριο έως τις 31 Αυγούστου του 2023 για να τα ζητήσουν.
Οι κυβερνήσεις καθυστερούν να τα ξοδέψουν
Και ενώ οι διαδικασίες των εκταμιεύσεων έχουν μείνει πίσω, οι κυβερνήσεις είναι ακόμα πιο αργές στο να ξοδέψουν τα χρήματα που λαμβάνουν. Σύμφωνα με την HSBC, υπάρχουν διάφοροι λόγοι για τους οποίους η υλοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης είναι πιο αργή από ό,τι αναμενόταν:
– Η Πολωνία και η Ουγγαρία (δύο από τις χώρες που ωφελούνται περισσότερο) δεν έχουν ζητήσει ακόμα χρήματα, λόγω της σύγκρουσής τους με την Κομισιόν στους όρους για το κράτος δικαίου.
– Η ενεργειακή κρίση που έπληξε την Ευρώπη μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία οδήγησε τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αναθεωρήσουν τις προτεραιότητές τους. Και ενώ τουλάχιστον το 37% των κονδυλίων θα έπρεπε να διατεθεί σε projects σχετικά με την περιβαλλοντική μετάβαση, κάποια από αυτά τα έργα που συμφωνήθηκαν το 2021 είτε είναι πλέον ανεφάρμοστα ή έχουν ξεπεραστεί από άλλες προτεραιότητες.
– Καθυστερήσεις προκαλούν επίσης οι πιο χρονοβόρες διαδικασίες από ό,τι αναμενόταν για την έναρξη των projects, η πολύπλοκη διαδικασία των δημοσίων συμβάσεων και η έλλειψη δεξιοτήτων στο διοικητικό επίπεδο.
– Η αύξηση του πληθωρισμού σημαίνει ότι το κόστος των projects έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με τους αρχικούς υπολογισμούς των κυβερνήσεων, επομένως κανένας προμηθευτής δεν θέλει πια να αναλάβει αυτά τα έργα.
Υπάρχουν ακόμα πολλά χρήματα
Κατόπιν τούτων η HSBC υπολογίζει ότι μένουν περίπου 600 δισ. ευρώ για να ξοδευτούν έως το 2026, κάτι που όπως προειδοποιεί, μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο.
Οι χώρες πιέζουν για επέκταση της προθεσμίας, όμως Γερμανία, Ολλανδία και άλλοι αντιδρούν. Η Κομισιόν προτείνει να διοχετευτούν τα αναξιοποίητα χρήματα (περίπου 140 δισ. ευρώ) στο πρόγραμμα RePowerEU, για τη χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης και άρα να χρησιμοποιηθούν έως το 2027.
Η HSBC υπολογίζει ότι εάν όλα τα χρήματα αξιοποιηθούν στο τέλος, τότε κονδύλια 100 δισ. ευρώ (ίσα με το 0,7% του ΑΕΠ) θα πέφτουν στην Ευρωζώνη τον χρόνο. Καθώς πολλά προορίζονται για επενδύσεις με υψηλό πολλαπλασιαστή, η ώθηση στο ΑΕΠ εκτιμάται γύρω στις 2 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2027.
«Η στήριξη μπορεί να έρθει όταν είναι πιο αναγκαία, με δεδομένο ότι η σύσφιγξη της ΕΚΤ έχει ανεβάζει το κόστος δανεισμού των κυβερνήσεων και έχει μειώσει την πρόσβαση των επιχειρήσεων της Ευρωζώνης σε φθηνό δανεισμό», σημειώνουν οι αναλυτές του οίκου. Επιπλέον, τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν τη δημοσιονομική σύσφιγξη που προβλέπουν οι κρατικοί προϋπολογισμοί από το επόμενο έτος, καθώς οι δημοσιονομικοί κανόνες της ΕΕ τίθενται ξανά σε ισχύ.
Διαβάστε επίσης:
Αναθεώρηση του Ελλάδα 2.0: Επιπλέον χρηματοδότηση 5,8 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης
Ταμείο Ανάκαμψης: Αίτημα της Ελλάδας στην Κομισιόν για αναθεώρηση
Ταμείο Ανάκαμψης: Δέκα κράτη μέλη ζητούν δανειακή στήριξη
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
