Το τέλος του οικονομικού θαύματος; Η Γερμανία ξεμένει από εργαζόμενους

Στο εργοστάσιο Schuko της Γερμανίας, μια οικογενειακή επιχείρηση που κατασκευάζει φίλτρα αέρα, οι εργάτες είδαν πρόσφατα ένα ασυνήθιστο θέαμα στην γραμμή παραγωγής. Ο 46χρονος ιδιοκτήτης, Andre Schulte-Suedhoff, πήρε εργαλεία και άρχισε να βιδώνει μαζί τους, καθώς η εταιρεία πάσχιζε να τηρήσει το πρόγραμμα παραδόσεών της. Το εργοστάσιο έχει 200 άτομα προσωπικό,  αλλά υπολογίζει ότι θα χρειαζόταν άλλα 15. Και όπως χιλιάδες επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη Γερμανία, μένει πίσω γιατί αδυνατεί να βρει εργαζόμενους. «Θα μπορούσαμε να πουλάμε πολύ περισσότερα. Αυτό που λείπει είναι τα εργατικά χέρια», λέει στο Bloomberg ο Schulte-Suedhoff.

Σύμφωνα με ένα μοντέλο που κατάρτισε γερμανικό κρατικό ινστιτούτο ερευνών, το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας, που φτάνει τα 47 εκατ. άτομα, θα σταματήσει πολύ σύντομα να αναπτύσσεται. Ίσως και να έχει σταματήσει ήδη. Και αυτή η στιγμή θα σηματοδοτήσει το αποκορύφωμα ενός οικονομικού υπερ-κύκλου, που μεταμόρφωσε μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο σε μια βιομηχανική υπερδύναμη και ένα από τα πλουσιότερα κράτη του κόσμου. Σύμφωνα με το Bloomberg, η εποχή όπου η μία μετά την άλλη οι γενιές των Γερμανών έβλεπαν το επίπεδο ζωής τους να βελτιώνεται, πλησιάζει στο τέλος της. «Οι ημέρες αυτές έχουν τελειώσει. Τα θεμέλια της περαιτέρω αύξησης της ευημερίας καταρρέουν», προειδοποίησε φέτος η αναπτυξιακή τράπεζα KfW.

Εάν δεν υπάρξει κάποια μεγάλη αλλαγή, το εργατικό δυναμικό της Γερμανίας θα συρρικνωθεί δραματικά τα επόμενα χρόνια, υπονομεύοντας την οικονομική ανάπτυξη, εντείνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις και φέρνοντας σοβαρά εμπόδια για βιομηχανικές εταιρείες όπως η Schuko, που αποτελούν την ραχοκοκαλιά της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας. Την επόμενη δεκαετία, η προσφορά εργασίας θα συρρικνωθεί κατά 3 εκατ. άτομα ή 7%, εκτός και εάν οι Γερμανοί που συνταξιοδοτούνται αντικατασταθούν από μια σημαντική εισροή μεταναστών.

Μόνο για να παραμείνει στα σημερινά επίπεδα, η Γερμανία χρειάζεται 400.000 νέους μετανάστες τον χρόνο. Και ενώ αυτή την εποχή τα νούμερα των αφίξεων ενισχύονται λόγω των προσφύγων από την Συρία ή την Ουκρανία, οι Γερμανοί ψηφοφόροι εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στις υποσχέσεις ότι οι μετανάστες μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη.  Τουλάχιστον αυτό τους έλεγαν το 2015, όμως μόνο 1 στους 2 πρόσφυγες εκείνου του κύματος είχε βρει δουλειά στη Γερμανία πέντε χρόνια αργότερα. Καθώς η γερμανική οικονομία πασχίζει να ενσωματώσει τους ένα εκατομμύριο Ουκρανούς που έφτασαν τον τελευταίο χρόνο, η στήριξη για το αντιμεταναστευτικό κόμμα Alternative for Deutschland αυξάνεται.

Για τον Schulte-Suedhoff, αυτή η κρίση μοιάζει με εκείνη του κλίματος: Είναι μια αφηρημένη καταστροφή που εκτυλίσσεται σε αργή κίνηση και την οποία οι χαράσσοντες τις πολιτικές έβλεπαν να έρχεται εδώ και χρόνια. Όμως, όπως με την θέρμανση του πλανήτη, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, οι λύσεις που προτείνονται μοιάζουν ανεπαρκείς.

Με τη μεταπολεμική γενιά των baby boomers να συνταξιοδοτείται, η γερμανική οικονομία εξαρτάται τώρα από την αύξηση της παραγωγικότητας για να συνεχίσει να αναπτύσσεται. Έτσι, η ανάπτυξη  δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 1% για δεκαετίες.

Μία λύση είναι να πειστούν περισσότεροι Γερμανοί να μπουν στο εργατικό δυναμικό. Όμως αυτή η «δεξαμενή» είναι περιορισμένη, καθώς η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει αυξηθεί κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες τα τελευταία 30 χρόνια και πλέον   ξεπερνά τα επίπεδα  των άλλων μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, ενώ ευθυγραμμίζεται με τα δεδομένα των ΗΠΑ.

Μία ομάδα στην οποία θα μπορούσε να στραφεί η Γερμανία είναι οι συνταξιούχοι. Κάτω από το 9% των Γερμανών ηλικίας άνω των 65 ετών δουλεύει, την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό πλησιάζει το 20% στις ΗΠΑ και το 25% στην Ιαπωνία. Με την ηλικία συνταξιοδότησης να αυξάνεται σταδιακά στα 67 έως το 2030, το ποσοστό των εργαζόμενων συνταξιούχων αναμένεται να αυξηθεί, αλλά με αργούς ρυθμούς.

Επομένως, η μελλοντική ανάπτυξη της Γερμανίας θα μπορούσε να στηριχθεί στην αύξηση της παραγωγικότητας του κάθε εργαζόμενου. Όμως, το μέγεθος αυτό παρουσιάζει στασιμότητα τα τελευταία χρόνια, έχοντας αυξηθεί μετά βίας κατά 2% από το 2015, έναντι 8% στις ΗΠΑ. Ένας λόγος πίσω από τη χαμηλή παραγωγικότητα είναι ότι η Γερμανία έχει μείνει πίσω στον ψηφιακό μετασχηματισμό. Όμως και πάλι, ο φαύλος κύκλος κάνει την εμφάνισή του: Οι νέες τεχνολογίες αυξάνουν μεν την παραγωγικότητα, αλλά χρειάζονται εξειδικευμένους εργάτες για να τις χειριστούν.  

moneyreview.gr  

Διαβάστε επίσης: 

Γερμανία: Η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης έχει χαλάσει

Γερμανία: Σχέδιο βοήθειας στη βαριά βιομηχανία για να γίνει πράσινη ύψους 50 δισ. ευρώ

Γερμανία: Σε τεχνική ύφεση η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News