Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για πρωτογενές πλεόνασμα 2%-2,3%

O «στενός κορσές» του Συμφώνου Σταθερότητας επιστρέφει, έπειτα από τέσσερα χρόνια αναστολής του, σε μεγαλύτερο ίσως «μέγεθος» από αυτόν του υφιστάμενου συμφώνου, αλλά πάντως με περιορισμούς στα περιθώρια δαπανών των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, οικονομικοί παράγοντες στην Αθήνα χαρακτήριζαν κατ’ αρχήν θετικές τις προτάσεις που υπέβαλε την Τετάρτη η Κομισιόν για την αναμόρφωσή του, αλλά σημείωναν, παράλληλα, ότι αυτές σηματοδοτούν το τέλος της εποχής των επιδομάτων λόγω κορωνοϊού, ενεργειακής κρίσης κ.τ.λ., στα οποία εθίστηκε τα τελευταία χρόνια η χώρα και γενικότερα βάζουν φρένο σε κάθε πρόσθετη δαπάνη. «Ισως δυσκολέψει ακόμη και η αύξηση των συντάξεων», σχολίαζαν. Σύμφωνα με τις προτάσεις της Κομισιόν, οι λεγόμενες «καθαρές δαπάνες», δηλαδή οι δαπάνες αφαιρουμένων των προσωρινού χαρακτήρα εσόδων, δεν πρέπει να αυξάνονται με ρυθμό υψηλότερο από το μεσοπρόθεσμο ΑΕΠ. Ετσι, ένα έκτακτο έσοδο, που δημιουργεί προσωρινά δημοσιονομικό χώρο, δεν δικαιολογεί αύξηση μόνιμης δαπάνης, όπως οι συντάξεις, σύμφωνα με τους νέους κανόνες. Μόνο μια μόνιμη αύξηση εσόδων, π.χ. ένας νέος φόρος, το επιτρέπει.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έστειλε, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στις ελληνικές αρχές μια «προσομοίωση» της εφαρμογής των προτεινόμενων κανόνων της για την Ελλάδα. Από αυτήν προκύπτει ότι η χώρα πρέπει να εμφανίζει τα προσεχή χρόνια πρωτογενή πλεονάσματα 2%-2,3% του ΑΕΠ για να ικανοποιεί τους νέους κανόνες, δηλαδή για να εμφανίζει καθοδική πορεία χρέους. Η απαιτούμενη προσαρμογή δεν είναι αμελητέα, παρά την ανατροπή του 2022, που κατέληξε σε πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ, αντί του προβλεπόμενου ελλείμματος 1,6% του ΑΕΠ. Αντιστοιχεί σε ποσόν –περικοπές δαπανών ή αύξηση εσόδων– πάνω από 4 δισ. ευρώ.

Το Πρόγραμμα Σταθερότητας 2023-2026, που υποβάλλει η κυβέρνηση αύριο Κυριακή 30 Απριλίου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προσπαθεί να υπακούσει σ’ αυτούς τους κανόνες, που –πάντως– βρίσκονται ακόμη υπό διαπραγμάτευση. Προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 0,7%-1% του ΑΕΠ για φέτος και στην περιοχή του 2% τα επόμενα χρόνια. Ωστόσο, όπως διευκρινίζεται, το πρόγραμμα αυτό έχει μόνο ένα βασικό σενάριο, που δεν περιλαμβάνει τις προεκλογικές εξαγγελίες, πλην της πρόβλεψης για αναμόρφωση του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων, κόστους 500 εκατ. ευρώ. Τα μέτρα, όμως, που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχουν δημοσιονομικό κόστος 1,2 δισ. ευρώ για το 2023 (περιλαμβανομένων των 500 εκατ. ευρώ των δημοσίων υπαλλήλων), που ανεβαίνει σταδιακά στα 2,2-2,3 δισ. ευρώ το 2027 (συνολικά 8 δισ. ευρώ την τετραετία). Για να εφαρμοστούν τα συγκεκριμένα μέτρα πρέπει να εξασφαλισθεί πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος μόνιμου χαρακτήρα 700 εκατ. ευρώ έως 1,8 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει πρόσθετα μόνιμα μέτρα, αλλά προφανώς η διαπραγμάτευση θα γίνει αργότερα.

Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι την παρτίδα προς το παρόν σώζει η μη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας, αφού ο πληθωρισμός αυξάνει τα ονομαστικά εισοδήματα, μετατάσσοντας φορολογούμενους σε υψηλότερα κλιμάκια και εξασφαλίζοντας έτσι πρόσθετα και μόνιμα έσοδα.

Σε κάθε περίπτωση, στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης επισημαίνουν ότι το κόστος του προεκλογικού προγράμματος της κυβέρνησης είναι συγκρατημένο –σίγουρα πολύ πιο φειδωλό από αυτό του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο ανέρχεται σε 11 δισ. ευρώ τον χρόνο– ακριβώς για να παραμείνει η χώρα σε πορεία δημοσιονομικής πειθαρχίας και να επιστρέψει στην επενδυτική βαθμίδα.

Η κεντρική ιδέα της πρότασης της Κομισιόν για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες είναι τα εθνικά μεσοπρόθεσμα σχέδια 4ετούς διάρκειας, που θα συμφωνούνται σε διμερή βάση με το κάθε κράτος-μέλος και θα προβλέπουν έναν συνδυασμό μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων. Το μέγεθος της προσαρμογής πρέπει να είναι τέτοιο ώστε να εξασφαλίζει καθοδική πορεία του χρέους για χώρες με χρέος πάνω από 100% του ΑΕΠ και μείωση του ελλείμματος κατά 0,5% του ΑΕΠ τον χρόνο για χώρες με έλλειμμα πάνω από το όριο του 3% του ΑΕΠ. Αυτά θα προκύπτουν από την ανάλυση βιωσιμότητας χρέους που θα κάνει η Επιτροπή.

Εκ πρώτης όψεως η Ελλάδα δεν φαίνεται να έχει πρόβλημα με τα κριτήρια αυτά, καθώς το έλλειμμά της είναι ήδη κάτω από 3% του ΑΕΠ (2,3% του ΑΕΠ το 2022) και το χρέος της μειώθηκε κατά 23,3 ποσοστιαίες μονάδες το 2022. Οι επιφυλάξεις της αφορούν:

– Τη μεταχείριση των επενδύσεων, που φαίνεται να μην εξαιρούνται από τις δαπάνες, αν και ελπίζεται να υπάρξει τελικά κάποια ειδική αντιμετώπιση, ειδικά για τις ψηφιακές και πράσινες επενδύσεις. Θα ήταν παράλογο, σημειώνουν αρμόδιες πηγές, να βρεθεί εκτός ορίων η Ελλάδα, αν απορροφήσει π.χ. περισσότερους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης.

– Το κατά πόσον θα υπολογίζεται η επίτευξη των στόχων σε ετήσια βάση ή συνολικά στην τετραετία, κάτι που θα επέτρεπε μεγαλύτερη ευελιξία.

Η μάχη πάντως τώρα ξεκινάει και τα δύο στρατόπεδα έλαβαν ήδη θέση. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Κριστιάν Λίντνερ προειδοποίησε ήδη ότι δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη η συναίνεση της Γερμανίας και ότι οι δικλίδες ασφαλείας δεν είναι αρκετές. Στον αντίποδα, η Γαλλία θεωρεί ότι η Κομισιόν έγινε πολύ αυστηρή για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των Γερμανών, ενώ η Ιταλία δεν είναι ικανοποιημένη με την εξαίρεση των επενδυτικών δαπανών.

Διαβάστε επίσης: 

Οι υπουργοί Οικονομικών διασταυρώνουν τα ξίφη τους για τους δημοσιονομικούς κανόνες

Το ΔΝΤ χαιρετίζει τις προτάσεις της ΕΕ για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας

Νέο Σύμφωνο Σταθερότητας: Ικανοποίηση στην Αθήνα, αντιδράσεις στο Βερολίνο

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News