Επιστροφή στην ανάπτυξη για τις κατασκευές: Αύξηση απασχόλησης μετά από 14 χρόνια

Μία από τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης θα πρέπει να είναι η αντιμετώπιση του ζητήματος της έλλειψης ειδικευμένων τεχνιτών και χειριστών μηχανημάτων στον κλάδο των κατασκευών και της οικοδομής. Ο κλάδος έχει επιστρέψει σε τροχιά κατακόρυφης ανάπτυξης όσον αφορά τα δημόσια αλλά και τα ιδιωτικά έργα, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις προσωπικού. Ηδη τα έργα σε πολλές οικοδομές προχωρούν με ρυθμούς χελώνας, ενώ και τα εργοτάξια αρκετών δημόσιων έργων καθυστερούν να επανδρωθούν, καθώς οι εταιρείες επιχειρούν να κατανείμουν τους διαθέσιμους πόρους τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Υπολογίζεται ότι θα χρειαστούν έως και 200.000 νέοι εργαζόμενοι στον κλάδο ώστε να καλυφθούν όλες οι ανάγκες των επόμενων ετών και μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 2022 η απασχόληση στις κατασκευές αυξήθηκε κατά 4,8% ή 6.800 εργαζομένους, ενώ αύξηση κατά 5,8% σημείωσαν οι μισθοί και τα ημερομίσθια. Επίσης, ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές αυξήθηκε κατά 23% το 2022 και κατά 6% το 2021, αντιστρέφοντας τις απώλειες της περιόδου 2017-2020. Μάλιστα οι αυξήσεις της τελευταίας διετίας κάλυψαν το 77% των απωλειών που προηγήθηκαν από το 2017 έως και το 2020.

Σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ, η οποία υλοποιήθηκε με τη στήριξη του Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανίας Υποδομών και Κατασκευών (ΕΣΒΥΚ), το 2019 στον κλάδο απασχολούνταν συνολικά 274.000 εργαζόμενοι. Το 2008, στο απόγειο του κλάδου, απασχολούνταν 594.000 άνθρωποι, εκ των οποίων οι 397.000 στις τεχνικές εταιρείες. Σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το 2019 οι εξειδικευμένες ειδικότητες καλύπτονταν με 78.000 εργαζομένους, αριθμός χαμηλότερος κατά 64,7% σε σχέση με το 2008. Στις κατασκευές κτιρίων, στις οποίες επίσης σημειώθηκε ισχυρή μείωση της απασχόλησης την ίδια περίοδο (-73,1%), εργάζονταν 42.000 άτομα το 2019. Το μερίδιο της απασχόλησης στον κλάδο των κατασκευών επί της συνολικής απασχόλησης μειώθηκε από 8,6% το 2008 σε 3,8% το 2019. Το 2008 η συμμετοχή του κλάδου των κατασκευών στη συνολική απασχόληση στην Ελλάδα υπερέβαινε τον μέσο όρο της Ε.Ε.28 (εν μέρει και λόγω διαφορών στην παραγωγικότητα της εργασίας), ενώ το 2019 υπολειπόταν κατά σχεδόν 3%, καταδεικνύοντας τις ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης στον κλάδο.

Η μείωση της εγχώριας κατασκευαστικής δραστηριότητας κατά την περίοδο 2008-2019 επιδείνωσε και το φαινόμενο της «διαρροής εγκεφάλων» (brain drain), δηλαδή της μετακίνησης ατόμων υψηλής κατάρτισης στο εξωτερικό για λόγους εργασίας ή εκπαίδευσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πρόσφατη έρευνα εκτιμήθηκε ότι το 19% των ατόμων που έχουν φύγει στο εξωτερικό έχει πτυχίο Μηχανικής, το 11% εργαζόταν στον κατασκευαστικό κλάδο και το 7% είχε εξειδίκευση στις κατασκευές (αποτελέσματα Ερευνας Brain Drain, ICAP 2018).

Η τάση αυτή αναμένεται πλέον να αντιστραφεί, ενώ καθοριστική θα είναι και η εισαγωγή ειδικευμένων και ανειδίκευτων εργαζομένων από τρίτες χώρες. Με βάση πρόσφατη ΚΥΑ, για την περίοδο 2023-2024 έχει εγκριθεί η εισαγωγή 10.338 μετακλητών εργαζομένων στις κατασκευές, περίπου το 80% των δηλωθεισών αναγκών (12.884). Οι αριθμοί αυτοί όμως αφορούν ανειδίκευτους εργαζομένους. Παράλληλα, στην αγορά αναμένουν νομοθετική ρύθμιση, με τη συνδρομή και του ΤΕΕ (Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος), η οποία θα επιχειρεί να παράσχει διευκόλυνση στη μαζική έκδοση αδειών παραμονής και εργασίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 2019 μέχρι σήμερα το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων των μεγάλων τεχνικών εταιρειών έχει υπερδιπλασιαστεί από περίπου 5 δισ. ευρώ σε 12 δισ. ευρώ, ενώ έως το τέλος του έτους το νούμερο αυτό αναμένεται να ξεπεράσει τα 15 δισ. ευρώ. Εκτός από τα δημόσια έργα, άνθηση γνωρίζει και ο οικοδομικός κλάδος, αρχής γενομένης από τις ανάγκες που δημιουργούνται στην ανάπλαση του Ελληνικού, αλλά και μέσω σειράς νέων έργων ανάπτυξης τόσο στην Αττική όσο και στην περιφέρεια, ιδίως σε τουριστικά έργα.

Σύμφωνα με έτερη μελέτη του ΙΟΒΕ, μόνο την περίοδο έως το 2026, στον κλάδο των κατασκευών προβλέπεται να κινητοποιηθούν πόροι συνολικού ύψους 27 δισ. ευρώ μέσω επιχορηγήσεων (13,3 δισ. ευρώ) και δανείων (13,7 δισ. ευρώ) του Ταμείου Ανάκαμψης. Επιπλέον 8,7 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα διατεθούν και μέσω του νέου ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027. Μεσοπρόθεσμα, εκτιμώνται επιπρόσθετες επενδύσεις σε υποδομές και κατοικίες ετησίως ύψους έως 4,1% του ΑΕΠ (συγκριτικά με το 2020) – με το ποσοστό των επενδύσεων σε κατασκευαστικά έργα να φτάνει μέχρι το 8,1% του ΑΕΠ το 2025, από 4% το 2020.

Διαβάστε επίσης: 

Το στοίχημα της αύξησης των μισθών – Οι προβλέψεις για το 2023

Alpha Bank: Ανάκαμψη του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα

Το μεγάλο deal που αλλάζει τις ισορροπίες στις κατασκευές

Ακολουθήστε το Money Review στο Google News