Σκιώδες τραπεζικό σύστημα: Η νέα πηγή κινδύνου στο χρηματοπιστωτικό σύστημα
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) προειδοποίησε αυτή την εβδομάδα για τα «τρωτά» του λεγόμενου σκιώδους τραπεζικού συστήματος, εφιστώντας την προσοχή ότι η παγκόσμια χρηματοπιστωτική σταθερότητα θα μπορούσε να εξαρτηθεί από τις αντοχές του. Η Τράπεζα της Αγγλίας έκρουσε και αυτή τον κώδωνα του κινδύνου τον προηγούμενο μήνα.
Διεθνείς επενδυτές που συμμετείχαν σε έρευνα της Bank of America στο μέσον της πρόσφατης τραπεζικής κρίσης αναφέρθηκαν σε μία ομάδα αμερικανικών ομίλων που δεν είναι τράπεζες και οι οποίοι αποτελούν εν δυνάμει πηγή μίας πιστωτικής κρίσης.
Ποιές είναι όμως αυτές οι οντότητες που δεν ανήκουν στις παραδοσιακές τράπεζες και πόσο επικίνδυνες είναι;
Ο όρος αναφέρεται σε χρηματοοικονομικές εταιρείες, που δεν είναι τράπεζες αλλά προσφέρουν ευρείας κλίμακας χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομενων και δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Πρόκειται από συνταξιοδοτικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες έως αμοιβαία κεφάλαια και αντισταθμιστικά ταμεία υψηλού ρίσκου.
Πρόκειται επίσης για έναν κλάδο πολύ μεγάλο. Σύμφωνα με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (FSB), oι συγκεκριμένοι παίκτες διαχειρίζονται στα λογιστικά βιβλία τους 239 τρισ.δολάρια με βάση στοιχεία του 2021, εκπροσωπώντας λίγο λιγότερο από το ήμισυ του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού ενεργητικού.
Ο συγκεκριμένος κλάδος αυξήθηκε σημαντικά από την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και ύστερα με το ενεργητικό του να μεγαλώνει κατά 7% ετησίως κατά μέσο όρο, σύμφωνα με το FSB.
Kαι όταν τα επιτόκια βούλιαξαν σε ναδίρ τα χρόνια μετά την κρίση, πολλοί καταθέτες και επενδυτές στράφηκαν στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα αναζητώντας υψηλότερες αποδόσεις.
Οι σκιώδεις τράπεζες εκπροσωπούν τώρα περίπου το 144% του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού ενεργητικού και όπως πολλές χρηματοοικονομικές εταιρείες εκτός των τραπεζών λειτουργούν χωρίς να υπόκεινται στον ίδιο βαθμό ρυθμιστικής εποπτείας και διαφάνειας που υπόκεινται οι τράπεζες.
Ποιοί είναι οι κίνδυνοι;
Μέρος των κινδύνων στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα απορρέει από τις επιτοκιακές αυξήσεις, όπως συμβαίνει σήμερα. Το μεγαλύτερο μέγεθος του κλάδου σημαίνει ότι τα προβλήματά του μπορούν να αποσταθεροποιήσουν ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ένας από τους κινδύνους είναι η πιθανότητα πιστωτικών ζημιών. Σε έκθεσή της πέρυσι το Νοέμβριο, η ΕΚΤ έκανε λόγο για τα «τρωτά» του συγκεκριμένου κλάδου, συμπεριλαμβανομένου του «κινδύνου σημαντικών πιστωτικών ζημιών» εάν οι εταιρικοί δανειολήπτες του αρχίσουν να δηλώνουν στάσεις πληρωμών χρέους σε μία οικονομία που επιβραδύνεται συνεχώς.
Ακόμη ένας κίνδυνος απορρέει από την έλλειψη ρευστότητας, όταν οι επενδυτές αποσύρουν τα κεφάλαιά τους και κάποιες από τις οντότητες αυτές χρειαστεί να πωλήσουν ενεργητικό άμεσα το οποίο όμως δεν είναι εύκολα ρευστοποιήσιμο.
«Οι σκιώδεις τράπεζες δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε έκτακτη χρηματοδότηση από κεντρικές τράπεζες σε περιόδους έντονης πίεσης και σίγουρα δεν περιμένουμε ότι οι κυβερνήσεις θα χρησιμοποιήσουν χρήματα των φορολογουμένων για να ανακεφαλαιοποιήσουν μία σκιώδη τράπεζα που καταρρέει», αναφέρουν παράγοντες του χώρου.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η κατάρρευση του αμερικανικού fund Archegos Capital Management πριν από δύο χρόνια, το οποίο προκάλεσε ζημίες ύψους 10 δισ.δολαρίων στο τραπεζικό σύστημα. Περισσότερο από το ήμισυ των ζημιών αυτών βάρυνε τη Credit Suisse, η οποία είχε μεταξύ των πελατών της και το Archegos.
Πού εντοπίζονται οι κίνδυνοι;
Ορισμένες ρυθμιστικές αρχές ανησυχούν ότι κάποιες συγκεκριμένες περιοχές του σκιώδους τραπεζικού συστήματος είναι περισσότερο εκτεθειμένες σε μία μαζική εκροή κεφαλαίου όπως συνέβη στη SVB, κάτι που θα μπορούσε να επεκταθεί και στις παραδοσιακές τράπεζες.
Αυτό που μετρά στον τραπεζικό κλάδο είναι η εμπιστοσύνη και η απλή και μόνο αντίληψη ότι ο τραπεζικός κλάδος μπορεί να έχει διασυνδέσεις με μία προβληματική χρηματοοικονομική εταιρεία του σκιώδους συστήματος θα μπορούσε να πυροδοτήσει μία γενικότερη χρηματοοικονομική κρίση.
«Δεν θα πρέπει να υποτιμήσουμε έναν τέτοιο κίνδυνο μετάστασης κρίσης», ανέφερε η S&P Global Ratings.
moneyreview.gr με πληροφορίες από CNN
Διαβάστε επίσης:
Jamie Dimon: Ίσως καταρρεύσουν και άλλες τράπεζες – Πιθανότερη η ύφεση
SVB: Περισσότεροι από 190 δανειολήπτες στρέφονται τώρα σε άλλες τράπεζες
Reuters: Το Νόμπελ του Μπερνάνκι για τις τραπεζικές κρίσεις και το επόμενο επεισόδιο
Ακολουθήστε το Money Review στο Google News
